وبلاگ هــم انــدیشـی دینــی

 بسم الله الرحمن الرحیم

بازدید کننده ی بزرگوار! جهت مطالعه ی بهتر و کامتر مطالب این وبلاگ می توانید به وب سایت :::هم اندیشی دینی::: مراجعه بفرمایید.

فتنه و سنت الهی:

خداوند انسان را خلق کرد ونیروی بسیار عظیمی در نهان او به ودیعت نهاد تا بتواند به در قلّه­های بلند خلیفه اللّهی جای گیرد. رسیدن به این مقام بلند مستلزم عبور از راهرو پر پیچ و خم دنیاست. دنیا موقف عمل و اعتقاد پاک است و عبور موفقیت آمیز از این راهرو به انسان کمک می­کند تا بتواند به مقام عظیم خلیفه اللّهی نزدیکتر شود. خداوند متعال در بستر دنیا با فراهم آوردن مشکلات و ابتلاءات مختلف انسان را در معرض فتنه­های گوناگون قرار می­دهد تا اگر توانست به سلامتی از آنها عبور کند او را به مقام عالی انسانیت نزدیکتر نماید. پس فتنه امری ضروری و سنت خداوند است و در سنت خداوند هم تغییری حاصل نمی­شود. «…وَ لَنْ تَجِدَ لِسُنَّه اللَّهِ تَبْدیلاً». (سوره­ی احزاب، آیه­ی 62)

معنای لغوی فتنه:

فتن: الأَزهری و غیره: جِماعُ معنى الفِتْنه الابتلاء و الامْتِحانُ و الاختبار، و أَصلها مأْخوذ من قولک فتَنْتُ الفضه و الذهب إِذا أَذبتهما بالنار لتمیز الردی‏ء من الجیِّدِ، و فی الصحاح: إِذا أَدخلته النار لتنظر ما جَوْدَتُه، و دینار مَفْتُون. فتنه به معنای امتحان، ابتلاء و آزمایش است و اصل آن از این قول گرفته شده است که می­گویی: «طلا و نقره را مورد امتحان قرار دادم وقتی که آنها را در آتش گذاشتم تا در نهایت طلا و نقره­ی خالص و ناب را از ناخالص و نامرغوب جدا کنم». (لسان‏العرب، ج13، ص317)

انوا­ع فتنه:

1.  فتنه­ی فردی. (امتحان فردی) 

2. فتنه­ی اجتماعی. (غبار آلود شدن فضای جامعه) 

* فتنه­ ی فردی: (امتحان فردی)

همه­ی ما در معرض امتحان الهی هستیم و هر ساله، یک یا دو بار امتحانهای مشکلی را روبروی خود خواهیم داشت. علاوه بر آن ماهانه و روزانه و حتی در هر لحظه در معرض امتحان الهی قرار داریم. خیلی مهم است که خود را همواره در جلسه­ی امتحان خداوند ببینیم. تنها کسانی می­توانند خود را همواره در جلسه­ی امتحان الهی ببینند که اهل مراقبه و دوری از گناه و معصیت باشند. کسی که در جلسه­ی امتحان قرار دارد تمام انرژی خود را جمع می­کند تا به گزینه­ای پاسخ اشتباه ندهد و تا آنجا که شده به سؤالات پاسخ صحیح دهد. کسی هم که خود را در جلسه­ی امتحان الهی می­بیند از تمام توان خود استفاده می­کند تا آلوده به گناه و معصیت نشده و به سلامت از این گذرگاه دنیا عبور کند. خداوند هم وعده­ی یاری و هدایت خاص به این گروه داده و در قرآن خود فرموده: «وَ الَّذینَ جاهَدُوا فینا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنینَ». (سوره­ی عنکبوت آیه­ی 69) کسانی که در راه ما جهاد می­کنند حتما آنها را به راه خود هدایت می­کنیم. این گروه از انسانهای پاک و پرهیزکار وقتی اندک لحظه­ای حضور در جلسه­ی امتحان الهی را از یاد می­برند، وقتی متذکر می­شوند زبان به استغفار و انابه می­گشایند. چرا که می­دانند غفلت از خداوند موجب دوری از اوست (اللّهمَّ لا تَجعَلنی مِن الغافِلینَ المُبعَدین). این گروه در زندگی کمترین خطاها و گناهان را دارند و در آخرت هم مشمول غفران الهی واقع می­شوند و در بهشت برین او جای می­گیرند. آنها به سلامت از دنیا عبور کردند و با نام سلام هم وارد بهشت خواهند شد. «إِنَّ الْمُتَّقینَ فی‏ جَنَّاتٍ وَ عُیُونٍ * ادْخُلُوها بِسَلامٍ آمِنینَ» (سوره­ی حجر، آیه­ی 45 و 46) در مقابل عدّه­ای هستند که سالها از عمرشان می­گذرد اما برای یک لحظه هم خود را در جلسه­ی امتحان الهی نمی­بینند و زندگی خود را در غفلت از یاد خداوند سپری می­کنند و خداوند هم وعید عذاب و زندگی سخت را به آنها داده است. «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْری فَإِنَّ لَهُ مَعیشَةً ضَنْکاً وَ نَحْشُرُهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ أَعْمى‏». (سوره­ی طه، آیه­ی 124)

امتحان لازمه­ی زندگی بشر و موجب رشد و شکوفایی اوست. به همین دلیل دعای کسی که خواهان برداشته شدن امتحان از فضای زندگی­اش است پذیرفتنی نیست. این دعا همانند این است که دانش آموزی برای ورود به مدرسه با مسئولین مدرسه شرط کند که زحمت درس خواندن را به او تحمل نکنند. مسلماً مسئولین مدرسه چنین شرطی را نخواهند پذیرفت چرا که هدف از ورود به مدرسه تحصیل علم و دانش است و این مهم هم جز با تحمل سختی و رنج مطالعه و تحقیق حاصل نمی­شود؛ لذا اگر دانش آموزی نخواهد درس بخواند در واقع بین هدف در ورود به مدرسه و شرطش تناقض وجود دارد. هدف از ورود ما به دنیا هم این بود که ظرفیتهای بالقوه­ی خود را به فعلیت برسانیم تا بتوانیم از مقام خلیف? اللّهی بهره­ی بیشتری ببریم. این مهم نیز جز در عبور پیروزمندانه از سختی­ها و فتنه­های روزگار حاصل نمی­شود. حال اگر کسی بخواهد مبتلا به فتنه و امتحان نشود در واقع بین خواسته­ی او و هدف از قرار گرفتن در روی زمین، تناقض وجود داشته و در نتیجه برای تقاضایش گوش شنوایی موجود نیست. بله! می­تواند و بلکه پسندیده است که از خداوند کمک بگیرد و بگوید خدا یا مرا در امتحانهای روزگار سربلند کن و نیرویی به من ده تا در برابر هوای نفس و وسوسه­های شیطان بتوانم مقاومت کرده و سربلند از امتحان بیرون آیم. چون رسیدن انسان به کمال مستلزم عبور از ابتلاءات و فتنه­های دنیوی است، لذا هر چه درجات انسانها بالاتر رود به مراتب امتحانهای او هم بیشتر و دقیقتر می­گردد. به عنوان مثال بچّه­ی پیش دبستانی کارش در مدرسه این است که نقاشی خوبی بکشد. معلّم هم یک برچسب صد آفرین زیر نقاشی او می­چسباند و کارش را تحسین می­کند. اما وقتی در مقطع پیش دانشگاهی قرار گرفت، دیگر انتظار و توقع از او بالا رفته و باید برای این که موفّق باشد شب و روز درس بخواند و تلاش کند. خداوند هم با بندگان خود اینگونه رفتار می­کند. هر چه ایمان انسان بیشتر باشد به همان اندازه امتحانهای او دقیقتر و حساستر می­شود.

* فتنه­ی اجتماعی: (غبار آلود شدن فضای جامعه)

قال علی علیه­السلام :… ـ من خطبه له بالنهروان ـ…إِنَّ الْفِتَنَ إِذَا أَقْبَلَتْ شَبَّهَتْ وَ إِذَا أَدْبَرَتْ نَبَّهَتْ یُنْکَرْنَ مُقْبِلاتٍ وَ یُعْرَفْنَ مُدْبِرَاتٍ یَحُمْنَ حَوْمَ الرِّیَاحِ یُصِبْنَ بَلَداً وَ یُخْطِئْنَ بَلَداً… . (نهج البلاغه، خطبه­ی 93)

ویژگی فتنه­های اجتماعی

ویژگی اوّل: «إِذَا أَقْبَلَتْ شَبَّهَتْ وَ إِذَا أَدْبَرَتْ نَبَّهَتْ». فتنه­ها وقتی که رو می­آورند باطل را شبیه حق کرده و وقتی که پشت به رفتن می­کنند آگاه می­کنند و حق را از باطل مشخص می­کنند.

ویژگی دوم: «یُنْکَرْنَ مُقْبِلاتٍ وَ یُعْرَفْنَ مُدْبِرَاتٍ». وقتی که می­آیند ناشناخته هستند و مردم نمی­دانند که در فتنه هستند، اما وقتی پشت می­کنند تا بروند تازه معلوم می­شود که در فتنه بوده­اند.

ویژگی سوم: «یحُمْنَ حَوْمَ الرِّیَاحِ یُصِبْنَ بَلَداً وَ یُخْطِئْنَ بَلَداً». این فتنه­ها مانند بادها و طوفانها هستند که به شهر یا کشوری اصابت کرده و ایجاد نابسامانی می­کنند و از شهر یا کشورهای دیگر عبور می­کنند و ضرری به آنها نمی­زنند.  

این فتنه را می­توان به موج دریا تشبیه کرد. کسی که در ساحل سخره­ای دریا شنا می­کند وقتی موج عظیمی به سوی او می­آید باید بتواند به موقع آن را شناسایی کند تا عکس العمل لازم را در مقابل آن داشته باشد و با آن امواج سهمگین به ساحل سخره­ای دریا کوبیده نشود، اما اگر نتواند به موقع آن را شناسایی کند امواج دریا او را با خود به سنگها کوبیده و از بین می­برند.

در اوایل انقلاب سازمان موسوم به مجاهدین خلق (منافقین) فتنه­ی بزرگی به پا کردند و حتّی برخی از متدیّنین هم فریب حرفهای آنها را خورده، در سلک آنها در آمدند. این افراد بازوی سمت راست آنها شده و در کوی و برزن اعلامیه­های آنها را توزیع کردند. حال بعد از گذشت سی سال از آن زمان بر همگان مشخص شده که این گروه منافقینی بیش نیستند. اما این فهم دیگر چندان مهم نیست، مهم این است که هر کس بتواند منافق زمان خود را به موقع بشناسد تا در آتش فتنه­ی آنها گرفتار نشود. منافق کسی است که خود را مدافع انقلاب و اسلام معرفی می­کند، اما وقتی در جمع همکیشان خود قرار می­گیرد انقلاب و اسلام را به تمسخر گرفته و برای تضعیف و یا حتی براندازی آن برنامه ریزی می­کند.  

مقایسه­ی فتنه­ی فردی با فتنه­ی اجتماعی 

در فتنه­ی فردی، فضا غبار آلود نیست، امّا در فتنه­ی اجتماعی فضا غبار آلود است.

در فتنه­ی فردی، حق مشتبه نیست، امّا در فتنه­ی اجتماعی حق مشتبه است. اگر کسی اندک اطلاعی از احکام شرعی داشته باشد می­داند چه کاری حرام است و چه کاری واجب. حتی کسی هم که گناه می­کند می­داند که اشتباه می­کند. 

در فتنه­ی فردی، نفاق هست، امّا در فتنه­ی اجتماعی به تدریج نقاب از چهره­ی منافق کنار می­رود. برخی در خلوت اهل گناه و معصیت هستند و در جَلوَت خود را متدین معرفی می­کنند. درونی آلوده و اعتقادی نا پاک دارند امّا خود را شخصی پاک سرشت و معتقد به احکام الهی معرفی می­نمایند. این همان فتنه­ی فردی است. امّا در فتنه­ی اجتماعی، چون فضا غبار آلود است و مردم نمی­دانند که حق در کدام طرف قرار دارد، منافق نقاب از چهره­ی خود کنار می­زند و برای این که مسیر جامعه را به همان سمت و سویی که خود می­پسندد منحرف کند دست به تبلیغ عقاید خود زده تا جایی که تیغش می­برد، می­کشد.   

دوست عزیز! با وبلاگ خودت همراه باش.

* عوامل فتنه­ی فردی.

* عوامل فتنه­ی اجتماعی.

* راههای گریز از فتنه­ی اجتماعی.

* کسانی که از فتنه­ی اجتماعی به سلامت عبور می­کنند.  

مطلب بعدی»»»

»لینک یادداشت درخبرگزاری«