وبلاگ هــم انــدیشـی دینــی

بسم الله الرحمن الرحیم  

4   . صراط دنیا و صراط آخرت

صراط مستقیم همان راه معرفت به سوی خداست که به صراط در دنیا و صراط در آخرت تقسیم می­شود. صراط در دنیا همان امام واجب الإطاعه است و صراط آخرت، پلی است که از دوزخ عبور می­کند. این دو صراط در طول یکدیگرند. به بیان دیگر، صراط آخرت، باطن صراط دنیاست. هر کس صراط دنیا (امام معصوم) را بشناسد و از او پیروی کند، از صراط آخرت به آسانی عبور خواهد کرد، و الا اگر در شناخت و اطاعت از امام معصوم دچار لغزش شود، پایش بر صراط قیامت هم خواهد لغزید و در دوزخ اعمال خود واژگون می­شود.  [1]

5. اقسام سلوک در صراط مستقیم

پیمودن صراط مستقیم در صورتی است که «با حق»، «برای حق»، «از سوی حق»، به سوی حق باشد، وگرنه اصلا سفر محسوب نمی­شود. و طیّ صراط مستقیم نخواهد بود، بلکه رکود و جمود است که گاهی از آن به عنوان «ذهاب»  [2]  ، «فرار»  [3]  ، «خنّاس»  [4]  و … یاد می­شود.

اصحاب عرفان، سفر حقیقی را در چهار قسم یافتند و صاحبان استدلال، آن را مستدل کردند که تأیید قرآنی هم دارد. آن مراحل چهارگانه­ی معروف عبارت است از:

       1. سفر از خلق به سوی حق.

       2. سفر از حق به حق.

       3.  سفر از حق به خلق.

       4.  سفر از خلق با حق در خلق.

کسی که سفرش، تنها از خلق به سوی خلق و در خلق باشد، هر چند راه طولانی را بپیماید و میلیاردها کیلومتر را پشت سر گذارد، اما هنوز از منظر ارباب معرفت ـ که هویت انسانی را یافته و آن را به خوبی تبیین کرده­اند ـ جامد و راکد شمرده می­شود. نشان این رکود و تحجّر آن است که این افراد کشورهای ضعیف را از دست یابی به فن آوری نوین باز می­دارند که این کار همان جاهلیت مدرن است.    

       پی نوشتها:

[1]   . بحار الأنوار، ج8، ص66. 

[2]   . فَأَیْنَ تَذْهَبُون‏/ پس شما به کجا مى‏روید؟ (سوره­ی تکویر، آیه­ی 26)

[3]   . کَأَنَّهُمْ حُمُرٌ مُسْتَنْفِرَه * فَرَّتْ مِنْ قَسْوَرَةٍ / گویى خران رم کرده‏اند * که از شیرى گریخته است (سوره­ی مدثر، آیات 50 ـ 51) . فَلَمْ یَزِدْهُمْ دُعائی‏ إِلاَّ فِرارا / و دعوت من جز به فرارشان نیفزود (سوره­ی نوح، آیه­ی 6) .

[4]   . مِنْ شَرِّ الْوَسْواسِ الْخَنَّاسِ * الَّذی یُوَسْوِسُ فی‏ صُدُورِ النَّاسِ * مِنَ الْجِنَّه وَ النَّاسِ / از شر وسوسه وسوسه‏گر نهانى * آن که در دلهاى مردم وسوسه مى‏کند، * خواه از جنیان باشد یا از آدمیان. (سوره­ی مبارکه­ی ناس، آیات 4 ـ 6)