وبلاگ هــم انــدیشـی دینــی

بسم الله الرحمن الرحیم

بازدید کننده ی بزرگوار! جهت مطالعه ی بهتر و کامتر مطالب این وبلاگ می توانید به وب سایت :::هم اندیشی دینی::: مراجعه بفرمایید.

و نوره، و نور او

اهل بیت (علیهم السلام) نور خداوند هستند.

«نور»    : این واژه روشن­تر از آن است که نیازی به تعریف داشته باشد.

راغب در مفردات، نور را به دو قسم تقسیم کرده است: نور دنیوی و نور اخروی. سپس نور دنیوی را به دو نوع معقول و محسوس تقسیم کرده است.

نور دنیوی معقول، همان امور الهی است که با چشم بصیرت مشاهده می­شود. مانند نور قرآن و نور عقل: «قَدْ جاءَکُمْ مِنَ اللَّهِ نُورٌ وَ کِتابٌ مُبین»  [1]  ، «‏وَ جَعَلْنا لَهُ نُوراً یَمْشی‏ بِهِ فِی النَّاس».  [2]  ‏

نور دنیوی محسوس، همان نوری خورشید، ماه و ستارگان است: «جَعَلَ الشَّمْسَ ضِیاءً وَ الْقَمَرَ نُوراً».  [3]   

اما نور اخروی، همان چیزی است که در پیش روی مؤمنان حرکت می­کند و راهنمای آنان به سوی بهشت است: «الَّذینَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ یَسْعى‏ بَیْنَ أَیْدیهِمْ وَ بِأَیْمانِهِم».  [4]  ‏

خداوند متعال هم از آن جهت که روشنی بخش آسمان و زمین است، از باب مبالغه در کار خویش، خود را نور نامیده است.[5]

انوار هدایت

نور متوسط و عادی (نه نور عالی) دو ویژگی عمده دارد:

1. خودش ظاهر است. 2. دیگران را ظاهر و آشکار می­کند. (کیفیه ظاهره بنفسها، مُظهره لغیرها) قرآن کریم واژه­ی نور را در مفهوم جامعی که مصادیق مختلفی دارد؛ به کار برده است؛ مانند قرآن، روشنایی روز، روشنایی ماه و … مهمترین مصداق نور، ذات اقدس الهی است: «اللهُ نور السمواتِ و الأرض».[6]

سنخیت بین علت و معلول اقتضا می­کند که هر چه آن نور مطلق (خداوند متعال) خلق می­کند از سنخ نور باشد. از این رو امیرالمؤمنین (علیه­السلام) در پاسخ به مرد شامی فرمود: «اوّلین مخلوق الهی نور است»[7]. از طرف دیگر این نور در بسیاری از روایات، به عنوان نور رسول خدا (صلی­الله­علیه­وآله) معرفی شده که عوالم و موجودات دیگر را از آن خلق کرده است.[8] 

درست است که هر چه خداوند خلق کرده، آیه و نشانه­ی اوست، لیکن رسول خدا بزرگترین آیه و بالاترین مخلوقی است که ردای خلافت الهی را پوشیده است. از طرف دیگر با توجه به لزوم هماهنگی بین «خلیفه» و «مُستخلفٌ عنه» لازم است خلیفه­ی «نور السّموات و الأرض» از نورانیتی ویژه برخوردار باشد؛ وگرنه خلیفه­ی او نخواهد بود. همین هماهنگی و سنخیّت اقتضا می­کند که خلیفه­ی رسول خدا نیز نور باشد.

نور به دو معنا به خدا اسناد داده شده که یکی مصداق رحمت عامّه ومنشأ هستی و دیگری مصداق رحمت خاصّه ومنشأ هدایت ویژه برای مؤمنان است: «یَهْدِی اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ یَشاء».[9] این دو معنا برای مظاهر آن نور مطلق نیز ثابت است؛ زیرا این ذوات قدسی در نظام تکوین، واسطه­ی فیض الهی هستند و سایر موجودات از برکت وساطت آنها از نور وجود و نعمت الهی بهره­مند می­شوند و در نظام تشریع نیز افزون بر هدایت عمومی، به صورت ویژه­ای مؤمنان را هدایت می­کنند: «السلام علیک یا نور الله الذی به یهتدی المهتدون».[10] 

پی نوشتها:  

 [1]   . سوره­ی مائده، آیه­ی 15. [2]   . سوره­ی انعام، آیه­ی 122. [3]   . سوره­ی یونس، آیه­ی 5. [4]  . سوره­ی تحریم، آیه­ی 8. [5] . مفردات راغب، ص827، «نور». [6] . سوره­ی نور، آیه­ی 35. [7] . بحار الأنوار، ج1، ص96. [8] . بحار الأنوار، ج15، ص27. [9] . سوره­ی نور، آیه­ی 35. [10] . بحار الأنوار، ج99، ص215.