وبلاگ هــم انــدیشـی دینــی

 بسم الله الرحمن الرحیم   

بازدید کننده ی بزرگوار! جهت مطالعه ی بهتر و کامتر مطالب این وبلاگ می توانید به وب سایت :::هم اندیشی دینی::: مراجعه بفرمایید.

نگاهی اجمالی به عقد موقت:عقد موقت یکی از قوانین پیشرفته و مترقی اسلام عزیز است که در جای خود بسیار کارساز و مفید می­باشد. همانگونه که از نام آن برمی­آید، این عقد برای مواقع اضطراری است تا جامعه گرفتار گناه و فساد اخلاقی نشود. خداوند متعال در قرآن کریم از این عقد اینگونه یاد می­کند: «فَمَا اسْتَمْتَعْتُمْ بِهِ مِنْهُنَّ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ فَرِیضَةً.»[1] (با زنهایى که ازدواج موقت مى‏کنید، باید مهر آنها را به عنوان یک امر واجب بپردازید). 

عقد موقت و خانم­های غیر باکره:منظور از خانم غیر باکره، خانم­هایی هستند که ازدواج کرده­اند و به واسطه­ی طلاق ویا مرگ شوهر هم اکنون مجرد هستند. این خانم­ها باید در درجه­ی اوّل در فکر عقد دائم با مردی در شأن خود باشند، اما چون از یک طرف ممکن است سال­ها در انتظار چنین شوهری بمانند و از طرف نیاز عاطفی به یک مرد نتواند آنها را از گناه باز دارد، می­توانند با در نظر گرفتن ملاحظات عقد موقت، مدتی را در عقد موقت با مردی سپری نمایند تا در گناه و فساد گرفتار نشوند. همچنین برخی از این خانم­ها که بنا به دلایلی نمی­توانند ازدواج دائم داشته باشند، می­توانند با عقد موقت نیاز عاطفی و بلکه مالی خود را مرتفع گردانند. مثلا خانم­هایی هستند که فرزند دختر دارند و صلاح نمی­دانند دختر جوان­شان زیر دست ناپدری بزرگ شود. یا اینکه پسرهایی دارند که به او اجازه­ی چنین ازدواجی نمی­دهند. در این رابطه عمل به تذکرهای ذیل توصیه می­شود:

1. هویت مردی که می­خواهد با او ازدواج موقت داشته باشد معلوم باشد.

2. از این موضوع کسی را مطلع نسازند.

3. سعی کنند مردی را انتخاب کنند که توجه به نیازهای عاطفی آنها هم داشته باشد.

4. تعدّد ازدواج موقت با افراد مختلف ممکن است موجب نتوع طلبی خانم و در نهایت به خطر افتادن سرمایه­ی عفت و حیای او گردد. لذا سعی کنند با دقت مردی را انتخاب نمایند که بتوانند برای مدتی طولانی روی او حساب باز کنند.

5. اگر قصد ازدواج دائم دارند، مراقب باشند که جلوه­های ازدواج موقت آنها را از عقد دائم و غافل نکند. کم نیستند خانم­هایی که دوران طراوت جوانی خود را مشغول عقد موقت بوده­اند و در دروان میان­سالی به یکباره خود را تنها و بی­پناه می­بینند.

عقد موقت و خانم­های باکره:عقد موقت برای خانم­های باکره (یعنی خانم­هایی که هنوز شوهر ندیده­اند) در وحله­ی اوّل به صلاح نیست و بیش از هر چیز موجب درد سر می­گردد. امام صادق (علیه­السلام) در مورد ازدواج موقت با دختر باکره می­فرمایند: ازدواج موقت با دختر باکره کراهت دارد؛ چرا که موجب بروز عیب برای خانواده­اش می­گردد.[2] در این قسمت چند مورد از گرفتاری­های این نوع ازدواج برای دختر باکره بیان می­شود:

1. معاشرت با یک مرد در دروان عقد موقت برای روحیات لطیف دختر مشکل ساز است و ممکن است که بعد از ازدواج دائم نتواند آن گونه که باید در حق همسر خود محبت داشته باشد.

2. چون دختر تجربه­ی زندگی با مردی را ندارند، ممکن است مورد سوء استفاده قرار گرفته و عمری را در اندوه ندانم کاری خود سپری کنند. چه این سوء استفاده به لحاظ از بین رفتن بکارت باشد و چه اینکه به نحو دامی باشد که مردهای شیاد برای او می­چینند تا وی را در منجلاب فساد قرار دهند.

روزی دختر خانمی که به دلیل فوت پدر، اجازه­اش ازدواجش در دست خودش بود، سراسیمه به مرکز مشاوره مراجعه کرد. این دختر با پسری رفیق می­شود و بعد با یکدیگر صیغه­ی محرمیت می­خوانند. رابطه­ی عاطفی میان این دو آنقدر صمیمانه می­شود که کاملا یقین می­کنند ازدواجشان حتمی است. روی همین اساس متأسفانه دختر، خانم بکارت خود را در معاشرت با پسر از دست می­دهد. بعد از مدتی پسر به دلیل ممانعت خانواده­اش از ازدواج با او سر باز می­زند و با یک معذرت خواهی ساده او را به حال خود رها می­سازد و دنبال کار خود می­رود. حالا این دختر مانده بود با مشکل بزرگی که زندگی آینده­ی او را در هاله­ای از ابهام قرار داده بود!  

3. بسیاری از مردهایی که رو به ازدواج موقت می­آورند، در این ازدواج فقط به جنبه­ی غریزی آن می­نگرند و توجه­ی به خواسته­های عاطفی دختر ندارند. این بی­وجهی ممکن است باعث شود تا به تدریج دختر از جنس مرد متنفر شود و به خواستگارهای خود هم جواب منفی بدهد.

4. دختری که طعم معاشرت با مردی را نچشیده ممکن است در ازدواج موقت به یکباره به وی علاقمند شده و نتواند از او جدا شود. از یک طرف می­بیند که زندگی دائم با آن مرد غیر ممکن است و از طرف دیگر با عشق و محبتی که از او در دلش افتاده نمی­تواند ـ در قالب ازدواج دائم ـ مرد دیگری را در زندگی خود پذیرا باشد.

5. ممکن است دختر به دلیل جذابیت عقد موقت، دوران طلایی جوانی خود را از دست بدهد و با امروز و فردا کردن، خواستگار یا خواستگارهای خوب خود را از دست بدهد.       

با این مسائل مشخص شد که عقد موقت برای دخترهای باکره مشکل ساز بوده و بسیار خطرناک می­باشد. حال با در نظر گرفتن این مسأله اگر دختر خانم دید که تاب تحمل نداشته و می­رود تا به گناه بیفتد می­تواند ابتدا مشکل خود را با یک کارشناش مذهبی در میان بگذارد. چه بسا آن کارشناس راه­کاری به او ارائه کرد تا از این مشکل رهایی یابد. به هر حال تا می­تواند در مقابل مسائل عاطفی و نیازهای غریزی تحمل داشته باشد تا دچار درد سر نشود. در برخی موارد بسیار استثنایی که دختر به خاطر این مسائل نمی­تواند پاک بماند و حتی مبتلا به مشکلات روحی و روانی شده است. از باب دفع افسد به فاسد می­تواند با عقد موقت به صورت موقتی مشکل خود را مرتفع نماید. حال اگر دختر خانمی اجازه­اش در دست خودش بود که با نهایت دقت با مردی عقد موقت می­بندد و اگر اجازه در دست ولی بود. اینجا عرفا وشرعا بر ولی واجب است که با ازدواج موقت به نیاز دختر خود رسیدگی نماید و او را از این گرفتاری نجات دهد.

در این عقد باید تذکرهای ذیل لحاظ شود:

1. حتی الإمکان معاشرتشان در حد صحبت و گفتگوی معمولی باشد تا از آسیب­های عقد موقت دورتر باشند.

2. سعی کنند بجز پدر و مادر شخص دیگری را متوجه این عقد نکنند و با آنها در مورد این مسدله صحبتی به میان نیاورند. چه این شخص برادر و خواهر باشد و چه رفیق صمیمی. چرا که ممکن است بعدها همین افراد موضوع عقد موقت دختر را بر زبان جاری کنند و مشکل بزرگی برای وی درست کنند. (البته مخفی بودن موضوع عقد موجب نشود که دختر از مشورت با اهل آن خودداری نماید)    

3. طولانی بودن زمان عقد موقت در برخی موارد برای خانم درد سر ساز است. دختر تمایلی به ادامه­ی این عقد ندارد و مرد مابقی مدت را به او نمی­بخشد. همچنین با توجه به این که خواستگاری از خانمی که در عقد دیگری است حرام است ممکن است در دروان عقد موقت خواستگار خوبی برای خانم پیدا شود و دختر به خاطر این که در عقد ـ موقت ـ دیگری است نتواند پذیرای او باشد. روی همین اساس پیشنهاد می­گردد که در ضمن خواندن صیغه­ی عقد، دختر از مرد وکالت بلاعزل بگیرد که هر وقت خواست بتواند از طرف مرد مابقی عقد را بر خود ببخشد.

4. به محض اینکه متوجه شدید در ازدواج موقت نیاز عاطفی شما برطرف شده دیگر به آن ادامه ندهید.  

پی نوشتها:  [1] . سوره­ی نساء، آیه­ی 24.  امام صادق (علیه­السلام) در جواب شخصی که از متعه سؤال می­کرد این آیه را قرائت فرمودند. الکافی، ج5، ص450.   [2] . عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه­السلام) قَالَ فِی الرَّجُلِ یَتَزَوَّجُ الْبِکْرَ مُتْعَةً قَالَ یُکْرَهُ لِلْعَیْبِ عَلَى أَهْلِهَا. / الکافی، ج5، ص462.