وبلاگ هــم انــدیشـی دینــی

بسم الله الرحمن الرحیم

بازدید کننده ی بزرگوار! جهت مطالعه ی بهتر و کامتر مطالب این وبلاگ می توانید به وب سایت :::هم اندیشی دینی::: مراجعه بفرمایید.

زندگی با یاد خدا، سرچشمه ی حضور قلب در نماز

زندگی با یاد خدا یعنی در سراسر زندگی خود، خدا را مدّ نظر قرار داده و نهایت سعی خود­­ را به کار گیریم تا رفتاری خداپسندانه داشته باشیم. نوع پوشش، نوع صحبت با دیگران، نوع معاشرت با والدین، نوع نگاه، دقت در معاشرت با نامحرم، و دیگر رفتارهای ما باید به گونه­ای باشد که نشانی از  بندگی ما در محضر خدای سبحان به همراه داشته، و بتوانیم خود را عبد مطیع او بدانیم. امام صادق (علیه­السلام) می­فرماید: «کسی که یاد خدا را در میان غافلین فراموش نمی­کند، [و در میان آنها به گناه و معصیت نمی­افتد] همانند کسی است که در میان دشمنان خدا مشغول جهاد است.»[1]  

 در این قسمت به صورت اختصار به چند مورد از رفتارهایی که یاد خداوند را در زندگی تقویت می­کند اشاره می­شود. رفتارهایی که می تواند سرآغازی باشد برای رسیدن به حضور قلب بیشتر در نماز:

 الف ـ احترام به والدین:

والدین هر کس، اساس و ریشه­ی جسمانی او هستند. کسی که به والدین خود بی­احترامی می­کند در واقع خود را بی­ارزش، و بنیان خود را سُست کرده است. شاید روی همین اساس باشد که در روایات می­فرمایند: بی­احترامی به والدین، عمر را کوتاه، و روزی ـ مادّی و معنوی ـ را هم کم می­کند. اگر کسی از روی خشم به والدین خود نگاه کند، خداوند او را از حوزه­ی رحمت خود دور کرده و نمازش را نمی­پذیرد.» [2]

در مقابل کسی که حرمت «رَحِم» را نگاه داشته، و والدین خود را «محترم» می­شمارد، در واقع به «رحمت» بی­کران الهی وصل شده و بهره­های مادی و معنوی فراوانی در این راه خواهد برد.

 ب ـ کنترل نگاه:

کسی که چشم به حرام می­دوزد، از نگاهش بهره­ای جز «حسرت» و «اضطراب» نخواهد برد. چنین شخصی از خدا دور است و اهل آسمان هم او را شخصی «فاسق» و «خیانت­کار» به شمار می­آورند. نگاه حرام درون انسان را تیره از گناه و معصیت کرده و اجازه نمی­دهد تا نور معنویت و یاد خدا در دل جای گیرد.

در مقابل، کسی که به خاطر خدا چشم از حرام می­پوشد، از درون احساس «عزّت­نفس» و «ارزشمندی» می­کند. او به برکت بندگی خداوند، آنچنان جایگاه رفیعی برای شخصیت انسانی خود قائل است که روا نمی­دارد با نگاه حرام از آن جایگاه عالی انسانی سقوط کرده و در پستی حیوانیت غوطه­ور شود. خدای متعال در پاداش چنین شخصی، او را از دسیسه­های شیطان در امان نگاه داشته و ایمانی به او عنایت می­کند که شیرینی آن را با تمام وجود دریافت می­کند».[3]

 ج ـ فرو خوردن خشم و غضب

یکی از مهمترین راه­های نفوذ شیطان در انسان­ ـ خصوصا جوانان عزیز ـ راه خشم و غضب است. کسی که هنر کنترل خشم را در خود نهادینه نکند و از خود خویشتن­داری نشان ندهد، ممکن است در امتحانی بزرگ گرفتار شده و کاری کند که جبران خسارت آن غیر ممکن باشد. چنین روحیه­ای رحمت خداوند را از زندگی انسان دور می­سازد و موجب قساوت قلب از یاد خدا می­گردد. 

افرادی که گرفتار خشم و غضب هستند، معمولا مبتلا به «خودخواهی» و «خودمحوری» بوده و ارزش کمتری برای افکار و سلایق دیگران قائلند. این افراد ممکن است در مقابل غریبه­ها و فامیل­های دور مجبور به خویشتن­داری باشند؛ اما در برخورد با کسانی که معاشرت بیشتری با آن­ها دارند، نمی­توانند واقعیت درونی خود را مخفی کنند. روی همین اساس است که پیامبر اکرم (صلی­الله­علیه­وآله) می­فرماید: بهترین شما کسی است که با خانواده­اش بهترین باشد.[4]

دوری جستن از «خودخواهی» و رفتار «محترمانه» نسبت به دیگران، از مهمترین عوامل کنترل خشم و غضب است.

 پیامبر اکرم (صلی­الله­علیه­واله) می­فرماید: «کسی که در عین قدرت بر خشم و انتقام، خشم خود را فرو برد، خداوند متعال به او امنیّت و ایمانی عنایت می­فرماید که شیرینی آن را در کام خود می­یابد.»[5] 

 د ـ پرهیز از پرگویی:

بسیاری از خطاها و گناهان انسان، از زبان او نشأت می­گیرند. بزرگان علم اخلاق برای انسان ده­ها گناه برشمرده­اند که وزر و وبال آن­ها از راه زبان بر دامن او می­نشیند. کسی که مراقب گفتارش نیست و پرگویی را پیشه­ی خود می­کند، همانند کسی است که با پای برهنه از میان زمین پر از خار و خاشاک عبور می­کند. همانگونه که چنین شخصی با هر قدم سوزش خاری را در پای خود احساس می­کند، شخص پرگو هم با هر بار تکلم، روح خود را آغشته به کدورت­ها و تیرگی­های جدیدی می­بیند.     

 پیامبر اکرم (صلی­الله­علیه­وآله) می­فرماید: «در غیر از یاد خدا، زیاد سخن نگویید؛ زیرا پرگویی در غیر یاد خداوند، موجب قساوت قلب می­شود و دورترین مردم از خدا، انسان قسیّ القلب است.»[6]    

پی نوشتها:  [1] . الکافی، ج2، ص502.   [2]. مستدرک‏الوسائل، ج15، ص195. توجه بفرمایید که این روایت بدین معنا نیست که چنین شخصی نمازش از جهت فقهی قبول نبوده و بدین معنا نیست که باید بعد از توبه نمازش را قضا نماید. بلکه معنای روایت این است که چنین نمازی در نزد خدای متعال پاداش و اجری ندارد و نمی­تواند معراج او باشد. هر چند که نامش در ردیف بی­نمازها نوشته نشده و به او «تارک الصلا?» نمی­گویند.   [3]. وسائل‏الشیعة، ج20، ص192.   [4]. من ‏لایحضره ‏الفقیه، ج3، ص555. [5]. وسائل‏الشیعة، ج12، ص178. [6]. وسائل‏الشیعة، ج12، ص194.