وبلاگ هــم انــدیشـی دینــی

بسم الله الرحمن الرحیم

بازدید کننده ی بزرگوار! جهت مطالعه ی بهتر و کامتر مطالب این وبلاگ می توانید به وب سایت :::هم اندیشی دینی::: مراجعه فرمایید.

خطبه­ی 222 از نهج البلاغه­ی امیرالمؤمنین (علیه­السلام) / قسمت نهم

یَتَنَسَّمُونَ بِدُعَائِهِ رَوْحَ التَّجَاوُزِ (با دعا و مناجات خداوند، نسیم طیب و پاک در گذشتن از گناهان را استشمام می­کنند) رَهَائِنُ فَاقَةٍ إِلَى فَضْلِهِ (در گرو نیاز به درگاه فضل الهی­اند) وَ أُسَارَى ذِلَّةٍ لِعَظَمَتِهِ (اسیران تواضع در برابر عظمت او هستند) جَرَحَ طُولُ الْأسَى قُلُوبَهُمْ (مجروح کرده است اندوه طولانی قلوب آن­ها را) وَ طُولُ الْبُکَاءِ عُیُونَهُمْ (و مجروح کرده گریه­های طولانی چشمانشان را) لِکُلِّ بَابِ رَغْبَةٍ إِلَى اللَّهِ مِنْهُمْ یَدٌ قَارِعَةٌ (برای هر باب تقربیبه درگاه الهیاز ناحیه­ی ایشان دستی کوبنده است) یَسْألُونَ مَنْ لَا تَضِیقُ لَدَیْهِ الْمَنَادِحُ (سؤال می­کنند از کسی که تنگ نیست نزد او مکان­های وسیع) وَ لَا یَخِیبُ عَلَیْهِ الرَّاغِبُونَ (و نا امید نمی­شوند در درگاه او، رغبت کنندگان) فَحَاسِبْ نَفْسَکَ لِنَفْسِکَ (پس محاسبه کن نفس خود را برای خود) فَإِنَّ غَیْرَهَا مِنَ الْأنْفُسِ لَهَا حَسِیبٌ غَیْرُکَ (پس به درستی که برای غیر آن نفس از نفس­های دیگر، حسابرسی غیر از تو است).

شرح و توضیح:

یَتَنَسَّمُونَ بِدُعَائِهِ رَوْحَ التَّجَاوُزِ:با دعا و مناجات خداوند، نسیم طیب و پاکی را استشمام کرده و به خاطر عفو الهی از تقصیرات و گناهانشان، هم و غمّشان برطرف می­گردد. التَّنَسُّمُ‏: تَنَسَّمَ فلانٌ العلمً و الخبرَ ای تلطّف فی التماسه شیئا فشیئا کهبوب النسیم. تنسّم به معنای درخواست همراه با ظرافت است. همانند وزیدن نسیم.

با در نظر گرفتن این معنای عبارت را این­گونه معنا می­کنیم: اهل ذکر با ادب و ضرافت دست نیاز به درگاه الهی بلند می­کنند و از او نسیم رحمت درگذشتن از گناهانشان را می­خواهند. 

تنسم معنای دومی هم دارد که با توجه به آن عبارت فوق به گونه­ای دیگر ترجمه می­شود: التَّنَسُّمُ‏: طلب النّسیم و استنشاقه و قد نسمت الرّیحُ‏ تَنْسِمُ‏ نَسَماً و نَسِیماً. تنسّم به معنای طلب نسیم و بوییدن آن است.

 با دعا و مناجات به درگاه خداوند، نسیم طیب و پاک در گذشتن از گناهان را استشمام می­کنند.

لِکُلِّ بَابِ رَغْبَةٍ إِلَى اللَّهِ مِنْهُمْ یَدٌ قَارِعَةٌ: منظور از باب­های رغبت، انواع عبادات و اموری هستند که انسان را به خدا نزدیک می­کنند. حضرت در این عبارت در صد بیان جدیّت و خستگی­ناپذیری آن­ها در طلب حاجت به درگاه الهی است. جدیت در دعا و نیایش و نیز اصرار مؤدبانه در طلب حاجت، نشان­گر اوج امید انسان به درگاه الهی و معرفت او به رحمت واسعه­ی اوست. امام صادق (علیه­السلام) در این رابطه می­فرماید: حاجتت را از خداوند درخواست کن و در طلب حاجت هم اصرار داشته باش. همانا خداوند اصرار مؤمنین را دوست دارد. »حَاجَتَکَ وَ أَلِحَّ فِی الطَّلَبِ فَإِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ إِلْحَاحَ الْمُلِحِّینَ مِنْ عِبَادِهِ الْمُؤْمِنِینَ.»

امام محمد باقر ­(علیه­السلام) هم می­فرماید: به خدا قسم بنده­ی مؤمنی در دعای خود اصرار نمی­ورزد، مگر آن­که خداوند حاجتش را برآورده می­سازد. «وَ اللَّهِ لَا یُلِحُّ عَبْدٌ مُؤْمِنٌ عَلَى اللَّهِ فِی حَاجَتِهِ إِلَّا قَضَاهَا لَهُ.»   

یَسْألُونَ مَنْ لَا تَضِیقُ لَدَیْهِ الْمَنَادِحُ: مقصود از این کلام، وجود انگیزه­ای خاص در درخواست از خداوند متعال نزد اهل ذکر است.آن­ها می­دانند که خدای تعالی دریای کرمش وسیع بوده و با درخواست نیازمندان در تنگنا قرار نمی­گیرد. سرّ مطلب هم آن است که او غنی محض بوده هیچ گونه بخل هم در حریم قدس او راه ندارد. روی همین حساب اهل ذکر در درخواست از خداوند کوتاهی نمی­کنند و هر نیازی که دارند بدون نگرانی از خدای تعالی درخواست می­کنند.

فَحَاسِبْ نَفْسَکَ لِنَفْسِکَ: نفست را برای خودت محاسبه کن تا قبل از آن که دیگران به حساب نفست رسیدگی کنند. کسی که در دنیا به حساب نفس خود می­رسد می­تواند اشتباهات اعتقادی و رفتاری خود را کشف کند و برای حل آن­ها چاره جویی نماید. اما کسی که از محاسبه­ی نفس خود در غفلت است، به زودی دیگران را می­بیند که با دقّت به حسابت نفسش رسیدگی می­کنند و به خاطر اشتباهاتش مورد بازخواستش قرار می­دهند.

فَإِنَّ غَیْرَهَا مِنَ الْأنْفُسِ لَهَا حَسِیبٌ غَیْرُکَ: خداوند متعال در این رابطه می­فرماید: إِنَّ إِلَیْنَا إِیَابهَُمْ * ثمُ‏َّ إِنَّ عَلَیْنَا حِسَابهَُم.به یقین بازگشت همه آنان به سوى ماست * و مسلّماً حسابشان (نیز) با ماست!

قسمت بعدی: http://andiseh57.parsiblog.com/Posts/284 .... قسمت قبلی: http://andiseh57.parsiblog.com/Posts/280

پی نوشتها:    . وسائل‏الشیعة، جلد7، صفحه­ی60    . وسائل‏الشیعة، جلد7، صفحه­ی58.   . سوره­ی مبارکه­ی غاشیه، آیات 25 و 26.