وبلاگ هــم انــدیشـی دینــی

بسم الله الرحمن الرحیم

بازدید کننده ی بزرگوار! جهت مطالعه ی بهتر و کامتر مطالب این وبلاگ می توانید به وب سایت :::هم اندیشی دینی::: مراجعه فرمایید.

سلسله درس­هایی از معاد

درس نهم: حقیقت مرگ

مرا در منزل جانان چه امن عیش چون هر دم   

جرس فریــاد می­دارد کــه بربندیـــد محمل­ها

حقیقت مرگ از نظر دین، انتقال از عالمی به عالم دیگر است: «لکنَّکُم تنتَقِلُونَ مِن دارٍ إلی دارٍ». اما مرگ به معنای «قطع نَفَس» و «سرد شدن بدن»، مرگی است که در دانش زیست شناسی مطرح است. انتقال از دنیا به برزخ، برای انسانها بسیار آسان و برای گروهی بسیار دشوار است.

لقمان حکیم در موعظه­ای به فرزندش فرمود: ای فرزندم! اگر در مردن شک داری خواب را از خود بردار که نمی­توانی، اگر در برانگیخته شدن در قیامت شک داری، بیداری را از خود بردار که نمی­توانی؛ بنابراین اگر در خواب و بیداری خود که دو واقعیت است اندیشه کنی، می­فهمی که وجودت به اختیار دیگری است. همانا خواب به منزله­ی مرگ و بیداری بعد از خواب به منزله­ی زنده شدن پس از مرگ است.

قبض روح؛ آخرین مرحله از سکرات موت و اوّلین مرحله از قدم گذاردن به عالم برزخ است و خدای تعالی از طریق توفّی و قبض روح، جهت کلی روح انسان را از دنیا به برزخ و قیامت می­کشاند و در این حالت است که اگر انسان جهت روحش دنیایی باشد با سختی­های طاقت فرسایی روبرو خواهد شد و برعکس؛ آن­هایی که عمری در جهت نیل به لقاء الله، صراط عبودیتِ حق را طی می­کردند، با قبض روح، به بزرگترین هدف خود دست می­یابند و خداوند در این رابطه می­فرماید: «الَّذینَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلائِکَةُ طَیِّبینَ یَقُولُونَ سَلامٌ عَلَیْکُمْ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ؛ همان­ها که فرشتگان (مرگ) روحشان را مى‏گیرند در حالى که پاک و پاکیزه‏اند به آن­ها مى‏گویند: «سلام بر شما! وارد بهشت شوید به خاطر اعمالى که انجام مى‏دادید!»

برعکس مؤمنین، آن­هایی که فرصت­های دنیایی را سوزانده­اند و هیچ جهت الهی به جان خود نداده­اند، در هنگام قبض روح مورد ضرب و شتم ملائکه هستند. قرآن در این رابطه می­فرماید: «وَ لَوْ تَرى‏ إِذْ یَتَوَفَّى الَّذینَ کَفَرُوا الْمَلائِکَةُ یَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أدْبارَهُمْ وَ ذُوقُوا عَذابَ الْحَریقِ * ذلِکَ بِما قَدَّمَتْ أیْدیکُمْ وَ أَنَّ اللَّهَ لَیْسَ بِظَلاَّمٍ لِلْعَبیدِ؛ و اگر ببینى کافران را هنگامى که فرشتگان (مرگ)، جانشان را مى‏گیرند و بر صورت و پشت آنها مى‏زنند و (مى‏گویند:) بچشید عذاب سوزنده را (، به حال آنان تأسف خواهى خورد)! * این، در مقابل کارهایى است که از پیش فرستاده‏اید و خداوند نسبت به بندگانش، هرگز ستم روا نمى‏دارد!»

اولاً: این زدن، زدنی خاص است که از طریق ملائکه­ی مجرد، بر نفس مجردِ متوفی وارد می­شود.  به عنوان مثال تصور کنید که شخصی در حال مستی خانواده ی خود را به قتل می رساند. چنین انسانی بعدها چقدر عذاب وجدان می­گیرد و چه حالی دارد؟! بدنش سالم است منتهی از درون آن­چنان فشاری را متحمل می­شود که حاضر است صدها بار بمیرد، اما از این فشار رهایی یابد. این فشار فشاری روحی است و عذاب­های برزخی و اخروی تقریبا از این سنخ هستند. روی همین حساب است که میت در عین حالی که عذاب قبر دارد، در بدنش آثاری از عذاب دیده نمی شود.

ثانیاً: هم ملائکه او را از پشت می­زنند و از دنیا بیرون می­کنند، چرا که حق دنیا را ادا نکرده است و هم ملائکه از جلو با او روبه رو می­شوند، او را می­زنند که چرا کاری در شأن برزخ و قیامت انجام نداده­ای.

ثالثاً: آن­قدر این عذاب سخت است که ممکن است کسی بگوید این اندازه عذاب، حقِ این شخص نیست و لذا خداوند برای دفع این توهم در آخر آیه می­فرماید: لَیْسَ بِظَلاَّمٍ للعبید.