وبلاگ هــم انــدیشـی دینــی

 بسم الله الرحمن الرحیم

بازدید کننده ی بزرگوار! جهت مطالعه ی بهتر و کامتر مطالب این وبلاگ می توانید به وب سایت :::هم اندیشی دینی::: مراجعه بفرمایید

پاسخ­گویی به سؤالات جوانان (18) لذت بندگی

سؤال: چه کار کنم که شیطان را از خود دور کنم و بتوانم با خداوند عهد و پیمان جدیدی ببندم و نمازم را بخوانم؟

جواب: جوان عزیز! در پاسخ به سؤال خوبی که مطرح کرده­اید مطالبی را عرض می­کنم که امیدوارم مفید باشد. 

1.      چرا نماز می­خوانیم؟

خداوند متعال ما انسان­ها را روی زمین قرار داد تا به کمالات اخلاقی دست یابیم. از طرفی خداوند تبارک و تعالی، خودش سرچشمه­ی همه­ی خوبی­های عالم است. پس راه رسیدن به کمالات و خوبی­ها، شناخت صفات خدای تعالی و متصف شدن به آن­ها می­باشد.

نماز، وسیله­ای برای برقراری ارتباط خاص با خدای یکتاست. وقتی در روز حداقل پنج بار با خدای خود ـ که سرچشمه­ی همه­ی خوبی­ها است ـ ارتباط خاص برقرار کردیم، با او انس می­گیریم و خود به خود رنگ و بویی از او خواهیم گرفت. 

خداوند متعال عزیز و شکست ناپذیر است و ما هم با برقراری ارتباط خاص با او، به عزت و کرامت نفس دست پیدا می­کنیم. 

خداوند رحمت نامتناهی است، و ما هم با برقراری ارتباط خاص با او، به آرمش و اطمینان قلب می­رسیم.

خداوند قادر هستی است و ما با برقراری ارتباط با او از همه­ی دنیا دل می­کنیم و تنها به او امید می­بندیم.

خداوند زیباترین موجود عالم هستی است و ما با برقراری ارتباط خاص با او در می­یابیم که به غیر از او به کسی دل نبندیم و عشق و محبت اصلی خود را برای او قرار دهیم. «وَ الَّذینَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّه‏ ؛ آنان که اهل ایمان هستند، محبت و عشقشان به خداوند بیشتر و قوی­تر است». (سوره­ی بقره، آیه­ی 165) 

حالا که تا حدی فایده­ی نماز برای ما روشن شد در گام دوم باید به دنبال راه­کاری باشیم تا بتوانیم به صورت مستمر نماز بخوانیم و هیچ  گاه آن را ترک نکنیم.

2.      نماز تا چه اندازه اهمیت دارد؟   

نماز در میان اعمال واجب جایگاه ویژه­ای دارد تا جایی که در معرفی آن فرموده­اند: «نماز ستون دین است». ساختمانی که در آن سکونت دارید ممکن است که بدون لامپ و آشپزخانه و حتی بدون در و پنجره قابل تحمل باشد؛ اما سکونت در ساختمان بدون ستون، امری غیر ممکن است؛ چرا که با حذف ستون دیگر چیزی از ساختمان باقی نمی­ماند، که بتوانیم در آن سکونت کنیم. ستون ساختمان دین ما نماز است و اگر مسلمانی نماز نداشته باشد در واقع ساختمان دینش فرو ریخته و دینی ندارد تا در پرتو آن، اعمال صالحش مورد قبول خداوند متعال قرار گیرد. روی همین اصل مهم است که در قیامت اوّلین عملی که مورد سؤال قرار می­گیرد نماز است. حال اگر نماز مورد قبول واقع شد (معلوم می­شود که آن مسلمان دین­دار بوده است) به مابقی اعمال خیرش هم رسیدگی می­شود؛ اما اگر نمازی نداشت و یا نمازش مورد قبول واقع نشد، به هیچ وجه پرونده­ی دیگر اعمال خوبش را باز نخواهند کرد، چرا که انسان بی­دین، هر کار خیری هم انجام دهد (به علت نداشتن نورانیت) عملش به سرای آخرت نخواهد رفت و در دنیای خاکی جا می­ماند «کُلُّ شَیْ‏ءٍ هالِکٌ إِلاَّ وَجْهَه؛ هر چیزی هلاک و نابود است؛ مگر این­که بویی از وجه اللهی به خود گرفته باشد». به همین دلیل است که همواره نماز، آخرین سفارش همه­ی انبیای الهی بوده است.

3.      عقوبت ترک نماز چیست؟  

گفته شد که نماز برای دین، همانند ستون برای ساختمان است. حال تصور کنید ساختمانی که در آن سکونت دارید برای چند لحظه ستون­هایش از جا کنده شوند. چه اتفاقی رخ می­دهد؟ بله! همه­ی ساختمان با اسباب و اثاثیه­اش فرو می­ریزد و همه­ی سرمایه­ای که در طول ده­ها سال جمع کرده­اید به یک­باره از دستتان خواهد رفت. کسی هم که فقط یک نماز واجب را از روی عمد ترک کند، اعمال خوب او فرو می­افتد و به یکباره خود را دست خالی می­بیند. «مَن تَرَکَ صَلاتَهُ مُتعمِّداً فَقَد حُبِطَ عَمَلُه؛ کسی که از روی عمد نمازش را ترک کند، اعمالش فرو می­افتند.»    

4.      گناه و معصیت را کنار بگذاریم

توضیح: نماز معراج مؤمن است و گناه هم موجب اسارت روح آدمی است. کسی که اهل گناه و معصیت است، وقتی نماز می­خواند در درون خود دچار تعارض و کشمکش عجیبی می­شود. از یک سو، نماز می­خواهد او را به ملکوت آسمان­ها ببرد، و از سوی دیگر، گناه او را به قعر زمین می­کشاند. در این کشمکش روحی، انسان خود را در فشار عجیبی می­بیند که تحمل آن برایش سخت است. به همین دلیل است که وقتی گنه کاران وارد نماز می­شوند، همانند کسی که در زندان افتاده به سرعت خم و راست می­شوند تا این­که نماز خود را به آخر برسانند. حتی بعد از اتمام نماز هم حاضر نیستند برای چند دقیقه­ای که شده، در مکان نماز بنشینند و بلافاصله جای خود را ترک می­کنند. در همین کشمکش ممکن است برخی گمان کنند که راه رهایی از آن فشار روحی، ترک نماز است (!!) در حالی که نماز عبادتی نورانی و ملکوتی است و با کنار گذاردن آن نه تنها مشکل انسان حل نمی­شود، بلکه دشوارتر و پیچیده­تر هم خواهد شد. حالتی که نماز برای نمازگزار آشکار می­کند واقعیت تأسف باری از درون او و چشمه­ی بسیار کوچکی از فشار قبر است که بعد از مرگ برایش رخ خواهد داد. نماز به او هشدار می­دهد که در درونش چه می­گذرد و با زبان بی زبانی به او گوشزد می­کند که چه درون آلوده و سیاهی دارد. آیا با کنار گذاردن نماز و فرو رفتن در خواب غفلت می­توان از خود و واقعیت درونی خود فرار کرد؟!  پس راه صحیح این است که هشدار نماز را جدّی بگیریم و با استعانت از نماز به جنگ شیطان درونی خود برویم و با عزم جدی بر ترک گناه، خود را از جهنم درونی خود نجات دهیم.

5.      مقید به خواندن نماز اوّل وقت شوید

توضیح: تصور ما از نماز در وقتی که آن را در اوّل وقت به جای می­آوریم، کاملا متفاوت از وقتی است که آن را در آخر وقت می­خوانیم. کسی که نماز خود را به تأخیر می­اندازد، مدام احساس دل­شوره و دل­واپسی دارد و بار سنگین نماز را بر دوش خود احساس می­کند تا این­که نمازش را بخواند و از این دل­شوره رهایی یابد؛ اما کسی که مقید است نمازش را در اوّل وقت بخواند، چنین تصوری از نماز نخواهد داشت. 

فرض کنید اذان ظهر شده و فاطمه نماز خود را نخوانده است. وقتی مشغول میل کردن ناهار است، احساس بدی در وجود او راه پیدا می­کند. هنگامی که به نهان خود مراجعه می­کند می­فهمد علت آن دل­شوره، نخواندن نماز است. بعد از نماز که ـ مثلا ـ می­خواهد استراحت کند باز همین ول­شوره نگرانش  می­کند، وقتی از خواب بیدار شد، این دل­شوره همچنان همراهش است و خلاصه تا وقتی که نماز را نخوانده این نگرانی او را رها نمی­کند. شب هم به همین صورت، نگرانی نماز مغرب و عشاء را دارد تا این­که در آخر وقت نمازش را بخواند.

اما زهرا به محض شنیدن صدای اذان نماز ظهر و عصر خود را می­خواند. زهرا مشغول صرف ناهار است که به یکباره به یاد نماز خود می­افتد. در این صورت احساس رضایت می­کند چون نمازش را خوانده. و خلاصه در تمام وقت نماز که یاد نماز خود می­افتد، همین احساس خوش آیند را تجربه می­کند.

وقتی به نحوه­ی نماز خواندن فاطمه و زهرا نگاه می­کنیم متوجه می­شویم که:

1. نماز برای «فاطمه»، کاری سخت و تکلیفی ناراحت کننده است، اما برای «زهرا» کاری آسان و تکلیفی دوست داشتنی می­باشد. 

2. «فاطمه» نماز می­خواند تا نمازش قضا نشده باشد و از دل­شوره­ی آن رهایی یابد، به همین دلیل لذت چندانی از نماز خود نخواهد برد؛ ولی «زهرا» نماز می­خواند تا وظیفه­ی بندگی خود را به جای آورده باشد. او نماز را دوست دارد و روی همین  اساس به محظ واجب شدن نماز در کنار سجاده­ی خود، با آن انس می­گیرد.  

3. «زهرا» برنامه­ی منظمی برای نماز دارد. به همین دلیل به تدریج سنگینی و کلفت عمل از روی دوشش برداشته می­شود؛ امّا «فاطمه» به دلیل نداشتن برنامه­ی منظم، همواره مشقت آن عمل را به دوش می­کشد.

هشدار! کسی که نماز را در اوّل وقت آن به جا می­آورد به دلیل نگرش خوبی که به نماز دارد نمازشرا ادامه خواهد داد اما کسانی که نمازشان را در آخر وقت به جا می­آورند ممکن است دست آخر نماز را کنار بگذارند، چرا که نگرش خوبی نسبت به نماز پیدا نمی­کنند. در توضیح بیشتر این مطلب نماز را به یک کوله پشتی (مثلا ده کیلویی) تشبیه می­کنیم که در اوّل وقت نماز بر روی دوش  ما قرار می­گیرد. برخی از افراد به محض اینکه کوله روی دوششان قرار گرفت آن را زمین می­گذارند و چیزی از سنگینی آن احساس نمی­کنند، اما برخی دیگر بدون جهت ساعت­ها کوله­ی ده کیلویی را روی  دوش خود نگه می­دارند تا  دست آخر آن را زمین  بگذارند. طبیعی است که شخص اوّل نماز را تکلیفی شیرین می­بیند، اما شخص دوم به نماز به دید تکلیفی سنگین و ناراحت­کننده می­نگرد. روی همین اساس آرزوی  می­کند که ای کاش تکلیفی مثل نماز نبود! چنین  افرادی ممکن است برای رهایی از این مشکل به کلی نماز را ترک کنند تا خود را در جرگه­ی بی­نمازها ببینند و در اوقات نماز نه باری از نماز بر دوش خود احساس کنند و نه دل­شوره­ی نماز خود را داشته باشند.

پس در نتیجه برای این­که نگرش خوب و زیبایی نسبت به نماز داشته باشید، و هیچ وقت آن را ترک نکنید، نماز اوّل وقت بخوانید.   

 در پایان امیدوارم بتوانید با نماز و ارتباط با خدای متعال زندگی خود و پر معنویتی داشته باشید.

 «««مطلب قبلی                مطلب بعدی»»»