وبلاگ هــم انــدیشـی دینــی

بسم الله الرحمن الرحیم

بازدید کننده ی بزرگوار! جهت مطالعه ی بهتر و کامتر مطالب این وبلاگ می توانید به وب سایت :::هم اندیشی دینی::: مراجعه بفرمایید

اصول زندگی زناشویی (9) اصل راهنمایی «کریمانه­ی» همسر

همان گونه که قبلا هم گفته شد، زن و شوهر جوان در ابتدای زندگی، تجربه­ای از این فضا ندارند و نمی توان توقع داشت که از ابتدا همانند افراد با تجربه رفتار کنند. توجه به این مسأله موجب می­شود تا زن و شوهر در ابتدای زندگی سطح انتظار خود را از طرف مقابل پایین­تر آورند و در مقابل اشکالات یکدیگر با سعه­ی صدر بهتری رفتار نمایند.

مقایسه کردن همسر با دیگران، سرزنش و تحقیر همسر، زیر سؤال بردن فرهنگ و آداب رسوم خانوادگی وی، همگی از اموری هستند که موجب پیچیده­تر شدن مشکلات زندگی و ماندگاری اصل مشکل در خانواده می­گردد.  

همسر شما هر اشتباهی داشته باشد، بالأخره ویژگی­های مثبت و قابل تحسین زیادی هم دارد. حتی برخی از ویژگی­های مثبت او ممکن است منحصر به فرد باشد و اطرافیان شما از آن بی­بهره باشند. سعی کنید ویژگی­های ممتاز همسرتان را در ویترین ذهنی خود قرار دهید و به آن­ها بیندیشید. از خداوند به خاطر داشتن چنین همسری تشکر کنید و نگرشی مثبت و امیدوارانه به وی داشته باشید. حتی گاهی اوقات ویژگی­های مثبت همسرتان را با او بازگو نمایید و از زحمات او تشکر و قدردانی نمایید. این کار موجب می­شود تا همسر شما احساس شخصیت و کرامت نفس داشته باشد و با نیرو و انگیزه­ای که به وی داده­اید، با آرامش و نشاط به وظایف فردی و خانوادگی خود عمل نماید. در چنین بستری می­توانید نقص­های همسر را با وی در میان بگذارید و به او اطمینان دهید که با انرژی و توانی که در او می­بیند، می­تواند به راحتی آن­ها را برطرف نماید.

امام صادق (علیه­السلام) می­فرماید: «کسی که برادر مؤمن خود را تحسین کند و به او مرحبا گوید، خداوند تا روز قیامت نعمت و پاداشی برای او نمی نویسد؛مَنْ‏قَالَ‏لِأَخِیهِ‏: مَرْحَباً، کَتَبَ اللَّهُ لَهُ مَرْحَباً إِلى‏ یَوْمِ الْقِیَامَة» (الکافی، جلد2، صفحه­ی206)

«امید به لطف خدای متعال»، «صبر و شکیبایی» و «تکریم شخصیتی همسر» از مهمترین عناوینی هستند که می­توانند فضای زندگی را سرشار از محبت و آرامش نمایند. با این سه عنوان می­توان به تدریج اشکالات و نقص­های رفتاری همسر را از بین برد و روز به روز تجربیات بهتری کسب نمود.

پیامبر اکرم (صلی­الله­علیه­وآله) می­فرماید: «هرگاه خداوند، خانواده­ای را دوست بدارد، مدارا و ملایمت را وارد آن خانواده می­کند».[1]

آقایی می­گفت: همسرم اشتباهات رفتاری غیر قابل تحمّلی دارد و به هیچ وجه حاضر به پذیرفتن آن­ها نیست. او در «نوع خانه­داری»، «پخت غذا»، «مهمان نوازی» و «رعایت آداب و رسوم اجتماعی» اشکالاتی دارد و هر چه در این رابطه به گفتگو می­نشینیم، یا سکوت می­کند و یا این­که با لج­بازی روی اشتباهش اصرار می­ورزد و حاضر به پذیرش آن­ها نیست.

در گفتگو با این آقا متوجه شدم که لجبازی خانم، به نوع واکنش و اعتراض همسرش برمی­گردد. در واقع لجاجت خانم، لجاجتی ابتدایی نبود، بلکه لجاجت وی واکنشی و در مقام دفاع از شخصیت خویشتن بوده است. این آقا به جای رعایت اصول ذکر شده در تذکر به همسر، شخصیت وی را زیر سؤال می­برد. برخی از اعضای خانواده­ی خویش را به رخ همسرش می­کشید و می­گفت که باید زندگی و خانه­داری را از آن­ها بیاموزد. آداب و رسوم خانوادگی همسرش را به استهزاء می­گرفت و در یک کلام همسر خود را تحقیر می­کرد.

وقتی خانم با چنین رفتاری مواجه می­شد با خود گمان می­کرد که پذیرش اشکال­های رفتاری خویش به معنای پذیرش تمام تحقیرهای همسر است. روی همین اساس حاضر به پذیرش اشکالات خود نبود. از طرفی رفتار سرزنشی مرد موجب شده بود تا خانم نگرش خوبی نسبت به خانواده­ی همسرش نداشته باشد و در رفت و آمد با آن­ها خود را ضعیف و تحقیر شده می­دید، روی همین اساس از رفت و آمد با آن­ها هم خودداری می­کرد. 

ذکر چند نکته:

نکته­ی1: هر چند که این مثال در رابطه با تذکر ناصحیح آقا به همسر خود بود. اما نمونه­های این مثال در مورد تذکر ناصحیح خانم به همسر خود هم وجود دارد. برخی از خانم­ها هم در مواجهه با اشتباهات همسر خود به گونه­ای تحقیر آمیز رفتار می­کنند که موجب بروز لجاجت، کینه و حسادت در همسر خویش می­شوند. حتی برخی از خانم­ها همسر خود را با یکی از آشنایان نامحرم مقایسه می­کنند و از همسرشان می­خواهند همانند او باشد (!!!) این شیوه از تذکر آن­چنان نادرست است که موجب برانگیخته شدن غیرت مرد و تحریک وی شده و موجب بروز مشکلات خاصی می­شود.

نکته­ی2: ذکر این مثال هرگز به معنای پذیرش این نوع رفتار واکنشی در طرف مقابل نیست. اگر همسر شما راه اشتباهی را در گوشزد کردن اشتباهات شما در پیش گرفت، شما خویشتن داری کنید و ضمن قبول اشتباهات رفتاری خویشتن و کنار گذاشتن آن­ها، با اتکاء به لطف و رحمت الهی به آینده­ی بهتری بیندیشید. شیوه­ی ناصحیح تذکر همسر خود را از موضع بلاتکلیفی و سردرگمی وی تلقی کنید و سعی کنید با فکر نکردن به پیام­های منفی صحبت­های وی بار حاصل از گفته­های او را بر دوش خود کم کنید و انرژی خود را صرف کسب تجربه­ی بهتر و محبت به همسر خویش نمایید. انشاء الله.

 نکته­ی3: همان­گونه که زیاده­روی در بیان اشکالات همسر مشکل­ساز است، زیاده روی در بیان ویژگی­های او نیز خالی از آفت نمی­باشد. وقتی در بیان خوبی­ها زیاده­روی کردید ممکن است همسر شما مبتلا به خود بزرگ­بینی شود و در دام غرور گرفتار شود. یکی دیگر از مشکلات تملق این است که طرف مقابل حرف شما را از موضعی احساسی می­بیند و حساب خاصی روی آن باز نمی­کند. امیرالمؤمنین (علیه­السلام) می­فرماید: «إذا مَدَحتَ فَاختَصِر، إذَا ذَمَمتَ فَاقتَصِر؛ وقتی ستودی مختصر کن و هر گاه نکوهش کردی کوتاه کن»[2]

نکته­ی4: هر چند که تذکر و راهنمایی کریمانه کار مفید و راه­گشایی است اما توجه داشته باشید که این تذکر، با دخالت بی­جا و بی­مورد تفاوت دارد. برخی از آقایان با دستاویز قرار دادن اصل تذکر و راهنمایی همسر، حتی در جزئی­ترین، و پیش پا افتاده­ترین حیطه­های مدیریتی خانم هم ورود پیدا می­کنند، تا جایی که خانم احساس می­کند که هیچ اراده و اختیاری از خود ندارد و هر کاری که انجام می­دهد نگاه کاوش­گر همسرش را به دنبال آن می­بیند!

نکته­ی5: تذکر باید عالمانه و آگاهانه باشد. همان گونه که عرض شد زوج جوان در ابتدای کار تجربه­ی خوبی نسبت به زندگی مشترک ندارند. بسیار اتفاق می­افتد که شخصی به همسرش تذکر می­دهد و از او می­خواهد کاری را ترک کند و حال آن­که انجام این کار هیچ اشکالی ندارد و بلکه این کار به روحیات خاص زن و مرد برمی­گردد و بازگشت تذکر هم به درک نکردن روحیه­­ی طرف مقابل است.  

نکته­ی6: برخی از رفتارها از جهت شرع و عرف مورد مذمت نیست و صرفا به سلیقه­ی شخصی افراد برمی­گردد. تذکر نباید به گونه­ای باشد که سلیقه­ی شخصی همسر خود را زیر سؤال ببرید. برخی از افراد تلاش دارند تا لزوما سلیقه­ی شخصی خود را در خانه حکمفرما کنند و احترامی برای سلیقه­ی همسر خود قائل نباشند! اصرار بر این کار و نادیده گرفتن سلیقه­ی همسر، نوعی خودخواهی و خودمحوری است که باید از آن اجتناب کرد.  

نکته­ی7: تذکر باید منصفانه باشد. گاهی اوقات اطرافیان، انتظارات نابجایی از همسر شما دارند و میل دارند تا برآورده شدن آن انتظارات، چهره­ی همسرتان را نزد شما تخریب کنند. در این صورت مراقب باشید که ضمن تشنج زدایی و برطرف کردن سوء تفاهم­ها، به خاطر این جوسازی­ها منفی، در حق همسرتان اجحاف نکنید و با تذکرهای غیر منصفانه همسرتان را تحت فشار روانی قرار ندهید.  

پی نوشتها:     [1]   . کنزالعمال، جلد3، صفحه­ی52،حدیث5449.    [2]   . غررالحکم، 3983.