اصل اقتصاد و میانه روی (قسمت چهارم)
بسم الله الرحمن الرحیم
بازدید کننده ی بزرگوار! جهت مطالعه ی بهتر و کامتر مطالب این وبلاگ می توانید به وب سایت :::هم اندیشی دینی::: مراجعه بفرمایید.
اصول زندگی زناشویی (16) اصل اقتصاد و میانهروی
اسراف و زیادهروی در اقتصاد خانواده! 
همانگونه که قبلا هم بیان شد، بر مرد واجب است که برای تحصیل نفقهی عائلهی خود تلاش و کوشش کند و در مقابل این کار، اجر فراوانی هم برای او در نظر گرفته شده. بعد از نفقهی واجب، تلاش برای توسعهی زندگی و رفاه خانواده، امری مستحب و ممدوح است که نزد خدای یکتا پاداش بزرگی برای آن در نظر گرفته شده. در این میان برخی از مردم مبتلا به اسراف و زیادهروی میشوند و آرامش و آسایش خود را فدای زیادهخواهی و چشم و هم چشمی میکنند!
امام صادق (علیهالسلام) میفرماید: «هر کس در زندگی خود میانهرو باشد، ضمانت میکنم که هرگز مبتلا به فقر نشود؛ضَمِنْتُ لِمَنِ اقْتَصَدَ أَنْ لَا یَفْتَقِرَ.»[1]
یکی از مهمترین مشکلات مردم در زمان حاضر میل به تجملگرایی، و ریخت و پاش است. تمدن غرب برای ترویج مصرفگرایی و تصاحب بازار مصرف، مروّج اسراف و زیادهخواهی است. باید در تلاش باشیم تا در چنین دامی قرار نگیریم و در کوشش کنیم تا با میانهروی و قناعت، آسایش خود را فدای تجمّلات نکنیم. البته باز هم لازم به تذکر است که منظور از قناعت، بخل ورزیدن و استفاده نکردن از نعمتهای خدا نیست، بلکه منظور این است که: «عاقلانه زندگی کنیم»، «عاقلانه خریدکنیم»، و «عاقلانه مصرف نماییم». از وسایل زندگی خود به خوبی مراقبت کنیم، و به جای چشم دوختن در زندگی دیگران، که حاصلی جز اندوه و نارضایتی ندارد، به واقعیتهای زندگی خود بنگریم و به خاطر چشم و هم چشمی و حرفهای دیگران پا از گلیم خود فراتر نگذاریم.
امام صادق (علیهالسلام) میفرماید: «ای بندگان خدا! همان اسراف موجب فقر و نداری است و میانهروی موجب غنی و بینیازی است؛ یَا عُبَیْدُ إِنَّ السَّرَفَ یُورِثُ الْفَقْرَ وَ إِنَّ الْقَصْدَ یُورِثُ الْغِنَى.»[2]
پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله)هم میفرماید: «کسی که در معیشت خود میانه رو باشد، خداوند روزی او را بیشتر میکند، و کسی که زیادهروی کند، خداوند محرومش میکند؛ مَنِ اقْتَصَدَ فِی مَعِیشَتِهِ رَزَقَهُ اللَّهُ وَ مَنْ بَذَّرَ حَرَمَهُ اللَّهُ.»[3]
ذکر چند نکته:
1ـ هزینه کردن برای خانواده باید با در نظر گرفتن واقعیتهای اقتصادی باشد. یعنی اگر مرد از جهت مالی در وضعیت خوبی است، باید در حدّ معقول و منطقی خانواده را در رفاه و آسایش قرار دهد، و اگر از جهت اقتصادی در مضیغه قرار گرفت دیگر نیاید همانند گذشته هزینه کند و در نتیجه خود را زیر بار قرض و وام قرار دهد. در این صورت باید هزینههای زندگی را کاهش دهد و خانواده هم باید شرایط موجود را درک کنند و با خود را با شرایط موجود وفق دهند.
پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) میفرماید: «مؤمن ادب خداوند را به کار میگیرد. وقتی خداوند به او وسعت داد، به خانوادهاش وسعت میدهد و زمانی که خداوند از او امساک کرد، بر خانوادهاش امساک میکند؛إِنَّ الْمُؤْمِنَ یَأْخُذُ بِأَدَبِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ إِذَا وَسَّعَ عَلَیْهِ اتَّسَعَ وَ إِذَا أَمْسَکَ عَلَیْهِ أَمْسَکَ».[4]
2ـ یکی از وظایف خانم در برابر شوهر خود این است که توقع و انتظار خود از همسرش را پایین آورد و با سعی کند با نگهداری صحیح از وسایل زندگی، سلیقه و مدیریت خود همسرش را در مسائل اقتصادی یاری رساند. همچنین خانم باید دقت داشته باشد تا زندگی مرفه دیگران را به رخ همسرش نکشد و با برشمردن داشتههای دیگران، و کمبودهای زندگی خود، همسرش را آزاد ندهد.
پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآله) میفرماید: «هر زنی که در مسألهی نفقه، شوهرش را بیش از توان مالی او در معرض فشار قرار دهد، خداوند متعال عملی را از او قبول نمیکند، مگر اینکه از کارش توبه کند و از همسرش به اندازهی طاقت و توان مالی او مطالبه نماید؛ أَیُّمَا امْرَأَةٍ أَدْخَلَتْ عَلَى زَوْجِهَا فِی أَمْرِ النَّفَقَةِ وَ کَلَّفَتْهُ مَا لَا یُطِیقُ لَا یَقْبَلُ اللَّهُ مِنْهَا صَرْفاً وَ لَا عَدْلًا إِلَّا أَنْ تَتُوبَ وَ تَرْجِعَ وَ تَطْلُبَ مِنْهُ طَاقَتَهُ.»[5]
3ـ صدا و سیمای ما علیرغم تمام خوبیها و امتیازات منحصر به فردی که در مقایسه با صدا و سیمای کشورهای دیگر دارد، عیوبی هم دارد که یکی از آنها ترویج اسراف و مصرفگرایی است. این مطلب نه تنها در تبلیغات تلویزیونی، بلکه در فیلمها و برنامههای دیگر هم مشهود است. به عنوان مثال گاهی اوقات مدّعی هستند که سعی دارند با آموزش آشپزی ساده، بار مالی خانواده را سبک کنند و به خانمها بیاموزند که با کمترین امکانات بهترین غذاها را پخت کنند، اما غافل از اینکه از نمکدان آشپزخانه گرفته تا ظروف و دکوراسیون، آنچنان تجملاتی است، که بیننده را مبهوت خود میسازد و آرزوی چنین آشپزخانه وسایلی را در دل او قرار میدهد! باید دقت کنیم تا در دام چنین تبلیغاتی قرار نگیریم و با بالا رفتن آستانهی رضامتمندی خود، زندگی را به کام خود و خانواده تلخ نکنیم.
پی نوشتها: [1] . الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج4 ؛ ص53 [2] . الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج4 ؛ ص53 [3] . الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج4 ؛ ص54 [4] . الکافی (ط - الإسلامیة) ؛ ج4 ؛ ص12 [5] . مکارم الأخلاق ؛ ص202
«««مطلب قبلی »مطلب اوّل« مطلب بعدی»»»
