وبلاگ هــم انــدیشـی دینــی

بسم الله الرحمن الرحیم

تفسیر قرآن به عقل

یکی از منابع علم تفسیر برای دستیابی به معارف قرآنی، عقل برهانی است که از مغالطه وهم و تخیل محفوظ باشد. تحقیق درباره تفسیر «قرآن به عقل» گذشته از لزوم آشنایی با علوم قرآنی نیازمند بررسی برهان و موانع آن است تا بتوان از برهان عقلی بهره برد و از آسیب مغالطه مصون ماند. عقل که رسول باطنی خداست، گاهی دارای رسالت صادق است و آن وقتی است که با شرایط ویژه بیندیشد و زمانی هم که گرفتار مغالطه گردد، کاذب است.

تفسیر عقلی به دو صورت واقع می شود:

الف ـ یا به فهم عقل از شواهد داخلی و خارجی صورت می پذیرد، که در این قسم، عقل تنها نقش «مصباح» را دارد. و چنین تفسیر عقلی مجتهدانه چون از منابع نقلی محقق می شود، جزو تفسیر عقلی نیست، بلکه جزو «تفسیر به مأثور» محسوب می شود.

ب ـ یا این که به استنباط برخی از مبادی تصوری و تصدیقی از منبع ذاتی عقل برهانی و علوم متعارفه صورت می پذیرد که در این قسم، عقل نقش «منبع» دارد، نه صرف مصباح.

بنابراین، تفسیر عقلی مورد نظر ما، مربوط به قسم دوم است.

چه قطعی معتبر است؟

هر چند که هر مفسری بر طبق قطع خود عمل می کند، لیکن لازم است به عنوان بخشی از علوم قرآنی توجه کرد که کدام قطع معتبر است! برخی از یقین ها توان تفسیر ظاهر آیه را ندارد و بعضی از آن ها چنین قدرتی دارد.

»» ادامه طلب »»