وبلاگ هــم انــدیشـی دینــی

بسم الله الرحمن الرحیم

بازدید کننده ی بزرگوار! جهت مطالعه ی بهتر و کامتر مطالب این وبلاگ می توانید به وب سایت :::هم اندیشی دینی::: مراجعه بفرمایید.

واکسیناسیون عقیدتی کودک  

فرزندان ما در آینده با سؤالات و چالشهایی مواجه می­شوند که بی­توجهی به این مسأله موجب بروز صدماتی جدی در عقاید آنها خواهد شد. فرزندان ما از یک سو با شبهات برنامه­ریزی شده­ی دشمنان اسلام و انقلاب مواجهند و از سوی دیگر با عدّه­ای ضعیف الإیمان و خود رأی که نماز، روزه، حجاب و سایر نمادهای اسلامی آنها را به تمسخر می­گیرند. 

پر واضح است که والدین دلسوز قبل از آن که فرزندشان مبتلا به بیماری شود به دنبال واکسینه کردن او هستند. متأسفانه بیشتر والدین از روی غفلت و ناآگاهی در واکسینه کردن عقیدتی کودک خود کوتاهی می­کنند و زمانی چشم باز می­کنند که کودکان خود را در دام عقاید و رفتاهای انحرافی و بعضا جبران ناپذیر می­بینند. فرزندان ما نور چشمی­های ما و میوه­ی زندگی ما هستند. روا نیست آنها را به حال خود واگذاریم تا طعمه­ی شیرینی برای منحرفان و از خدا بی­خبران باشند. امیرالمؤمنین (علیه­السلام) در نامه­ی 31 نهج البلاغه که نامه­ای نمادین برای تربیت فرزند است، به ما می­آموزند تا قبل از آن که این شیادان و دغلبازان، عقاید فرزندان ما را متزلزل کنند وارد عمل شده و بنای عقاید آنها را محکم کنیم.

برای این که بتوانیم نقش خود را در این میان به خوبی ادا کنیم باید با چالشهایی که فرا روی فرزندانمان خواهد بود آشنا شویم و با توجه به آن کودکانمان را راهنمایی کنیم. اینجاست که یکی از مصادیق کلام نورانی حضرت امیرالمؤمنین (علیه­السلام) روشن می­شود که می­فرمایند: «در تربیت فرزندانتان بر تعلیم آداب و رسوم خود اکتفا نکنید؛ چرا آنها در زمانی غیر از زمان شما زندگی خواند کرد».[1]     

فرزندان ما ممکن است به خاطر، نماز، حجاب و در یک کلام به خاطر اعتقادات و تدین خود مورد تمسخر دیگران قرار گیرند. اگر از قبل آنها را آماده نکرده باشیم امکان دارد به تدریج تحت تأثیر قرار گرفته و منفعلانه از عقاید پاک خود دست بردارند. قبل از بیان راه­کار عملی برای واکسینه کردن فرزندانمان، خوب است به چند نمونه­ی عینی از این مشکلات توجه کنیم. مشکلاتی که ریشه­ی بسیاری از آنها را در بی توجهی والدین در واکسینه کردن فرزندان خود می­توان جستجو کرد.   

1)  دختری محجبه و متدین دارم. متأسفانه مدتی است که گریه می­کند و می­گوید دیگر چادر نمی­پوشم. وقتی علت آن را جویا شدم، دیدم چند نفر از همکلاسی­هایش او را دوره کرده و حجابش را به تمسخر گرفته­اند.

2)  پسری بیست ساله دارم که به تازگی وارد دانشگاه شده است. متأسفانه هم اطاقیهای او اهل نماز نیستند و با فلسفه­بافی نماز را برای او به عنوان نماد عقب ماندگی و تحجّر معرفی کرده­اند! وقتی فرزندم از تحقیر آنها سخن گفت، به او گفتم دور از چشم آنها نمازش را بخواند! پسرم به تدریج منفعل شد و در خوابگاه نمازش را ترک کرد. حالا هم کار به جایی رسیده که وقتی به خانه می­آید می­بیند می­بینم اهمیت چندانی برای نماز قائل نیست و در جواب ما که او را تشویق به نماز می­کنیم می­گوید: شما کاری به کار من نداشته باشید. خودم می­دانم چه کار کنم!

3)  فرزندم از وقتی وارد دانشگاه شده، به کلی عوض شده. او نه تنها نماز نمی­خواند، بلکه اعتقادات ما را هم به تمسخر می­گیرد و می­گوید: شما که این همه نماز خواندید کجا را گرفتید که من بخواهم با نماز خواندن به آنجا برسم. هر چه از فلسفه و اهمیت نماز می­گوییم در جواب می­گوید اینها همه دروغ است و من هیچ اعتقادی به این حرفها ندارم. بدون نماز و روزه هم می­شود با خدا ارتباط داشت! 

4)  مدتی است که دخترم در اینترنت با سایتهایی آشنا شده و با خواندن مطالب آن عقایدش از این رو به آن رو شده است. او می­گوید: مگر شما بهشت و جهنم را دیده­اید؟! چه کسی گفته بهشت و جهنم وجود دارد. بهشت و جهنم ما همین زندگی دنیایی است. اگر از زندگی لذت ببریم در واقع زندگی بهشت است و اگر در زندگی سختی بکشیم در واقع توی جهنم هستیم!

5)  پسرم اهل نماز بود اما به خاطر مشکل بی­کاری همه­ی اعتقادات خود را از دست داده و اعتنایی هم به نصیحتهای ما ندارد. می­گوید اگر خدایی وجود داشت من این همه مشکل نداشتم!

6)  دخترم می­گوید اگر نماز و حجاب من نزد خداوند ارزش داشت، وضع مالیم از بی نمازها و بدحجابها بهتر بود. دخترهایی را می­شناسم که هر گناهی را انجام می­دهند، اما مشکل مالی ندارند. پس همان بهتر که من هم مثل آنها زندگی کنم. چون کسی که توی این دنیا خوش باشد معلوم است خدا دوستش دارد و در آخرت هم یقینا از اهل بهشت است. 

تذکر: مشکلاتی که ذکر شد می­تواند علل مختلفی داشته باشد. در این قسمت فقط به مهمترین علت آن که جهل علمی است رسیدگی می­شود و مابقی علتها در نوشته­های دیگر بررسی می­شوند. 

 بیان راه­کارهایی عملی برای واکسینه کردن فرزندانمان:

کودکان ما علاقه­ی زیادی به شنیدن داستان­های زیبا و جذّاب دارند. داستان­های قرآنی و داستان زندگی پیامبران خدا و ائمه­ی معصومین (علیهم­السلام) برای تربیت دینی فرزندانمان بسیار مفید و راه­گشاست. اگر بتوانیم به زوایای مختلف زندگی این بزرگواران نظاره کنیم و آن را با لحنی کودکانه به فرزندانمان انتقال دهیم، تا حد بسیار مطلوبی در حل این مشکل چاره اندیشی کرده­ایم.   

هدف قرآن کریم از نقل داستان، سرگرم کردن مردم نیست بلکه هدف قرآن کریم توجه دادن مردم به معارفی عمیق و پر محتواست. همه­ی ما با داستان اصحاب کهف آشنایی داریم، اما به ظرافتها و لطافتهای آن کمتر توجه کرده­ایم. در این قسمت به عنوان نمونه به چند مورد از پیامهای این داستان که می­توانیم با بیانی ساده به فرزندانمان انتقال دهیم اشاره می­شود:    

1)  فرزندم! اصحاب کهف گروه اندکی بودند که به خداوند ایمان آوردند و به دلیل ایمانشان در میان مردم تنها ماندند و از میان آنها رانده شدند. پس تو هم وقتی راه حق را پیدا کردی از تنهایی روندگان این راه نترس و با اطمینان به راه خود ادامه بده. اگر در مجلسی رفتی که هیچ کس اهل نماز نبود، با شجاعت نمازت را بخوان. حتی اگر کسی هم اهل حجاب نبود حجاب خود را حفظ کن.

2)  فرزندم! اصحاب کهف به دلیل ایمانشان مورد تحقیر و تمسخر مردم قرار گرفتند. پس تو هم ممکن است روزی مورد تمسخر نادانها قرار گیری. اگر چنین شد با اقتدار راه خودت را برو و ارزشی برای سخن آنها قائل نشو.

3)  فرزندم! اصحاب کهف وقتی کسی را نداشتند به خدای متعال پناه بردند و از او کمک گرفتند. پس تو هم همیشه به خدا پناه ببر و مخصوصا در مشکلات و سختی­ها او را فراموش نکن.

4)  فرزندم! اصحاب کهف در آن زمان به ظاهر تحقیر شدند، اما در واقع عزت داشتند چرا که خداوند به بندگان خوب خود عزت می­دهد و دشمنانش را ذلیل می­کند. پس تو هم وقتی خدا را داشتی بدان که عزیز هستی و بدان که دشمنان حق همیشه در ذلت و خواری هستند

5)  کسی که روی عقاید توحیدی خود بایستد و به خداوند امید ببند، لطفالهی شامل حالش خواهد شد. اصحاب کهف که پناهی جز خدا نداشتند در برابر عقاید خود ایستادگی کردند و خداند برکات معنای بیشتری شامل حالشان کرد.

6)  فرزندم! اصحاب کهف در میان مردم مال و ثروت و مقام داشتند اما وقتی رانده شدند چیزی از دنیا همراهشان نبود ودست خالی بودند؛ اما در عین حال به بزرگی و عزت رسیدند. پس تو هم مراقب باش که معیار خوشبختی و سعادت را مال دنیا ندانی. ممکن است برخی با پول و ثروت و موقعیت اجتماعی خود بخواهند تو و اعتقاداتت را تحقیر کنند، اما بدان که عزت مؤمن نزد خداوند خیلی بیشتر از این حرفهاست که در مقابل این امور از دست برود.  

بیان چند نکته:

1)  برای حل این مشکل علاوه بر ذکر مطالب حکمت آمیز، امور دیگری هم لازم است. اموری چون تقویت عزت نفس در کودک، تقویت اراده و اعتماد به نفس، محبت در حق کودک و برخی مطالب دیگری که در کتاب ذکر شد.   

2)  با توجه به این که آموختن معارف دینی از طریق داستان ماندگارتر است، می­توانیم هر از چند گاهی با یاد آوری این داستانها، معارف آن را به فرزندانمان یاد آور شویم.  

3)  قبل از آن که کودکانمان در برابر سؤالهای مغرضانه­ی دیگران قرار گیرند، آن سؤالها را از کودکمان بپرسیم و او را به گوه­ای به چالش بکشیم که هم طریقه­ی بحث کردن را بیاموزد و هم بتواند با تحقیق بیشتر جواب خوبی برای اعمال و اعتقادات دینی خود بیابد.

4)  درست است که آموختن این مطالب به فرزندانمان ضروری است، اما هرگز دچار شتابردگی نشویم. چرا که در این صورت کودکان ما خود را در معرض فشارهای تربیتی ما خواهند دید و خیلی زود از شنیدن این مطالب خسته و کسل خواهند شد.

5)  مطالب حکمت امیز و داستانها را به گونه­ای برای کودکانمان بگوییم که از شنیدن آنها لذت ببرند و با اشتیاق برای شنیدن آنها لحظه شماری کنند. اگر کودکان ما رغبتی برای شنیدن این مطالب ندارند به جای متهم کردن آنها به بازی­گوشی و تنبلی شیوه­ی گفتاری خود را عوض کنیم.

6)  کودکان ما علاقه­ی زیادی به شنیدن شعر و داستان دارند. مراقب باشیم که به جای پرکردن ذهن کودکانمان از داستانها و اشعار بی محتوا، آنها را با اشعار و داستانهای پر معنا و زیبا آشنا کنیم.

7)  برخی از اشعار و کتابهای داستانی کودکان، بر اساس فرهنگ مادی گرایانه­ی غرب تدوین شده. لذا تا جایی که امکان دارد از خرید کتابهای متفرقه ـ که معمولا رنگ و لعاب خیلی زیبایی هم دارند ـ خودداری کنیم تا کودکانمان در دام این کتابها نیفتند. البته اگر لازم شد کتاب خاصی خریداری کنیم قبل از هر چیز محتوای آن را به یک کارشناس نشان دهیم.