وبلاگ هــم انــدیشـی دینــی

بسم الله الرحمن الرحیم

بازدید کننده ی بزرگوار! جهت مطالعه ی بهتر و کامتر مطالب این وبلاگ می توانید به وب سایت :::هم اندیشی دینی::: مراجعه بفرمایید

کودکان خود را دریابیم

چند ماه پیش به خاطر مسافرتی که داشتم، فراغت بالی پیدا کردم که برنامه­های شبکه­ی نمایش را پی­گیری نمایم. یکی از برنامه­هایی که توجهم را به خود جلب کرد، سریال کارتونی «خانواده­ی دکتر ارنست» بود. این سریال محصول کشور کره و داستان خانواده­ای از اهل سوئیس است که در جزیره­ای غیر مسکونی گرفتار شده­اند. دیدن این سریال تداعی­گر دوران خوش کودکی و خاطرات آن روزها بود. این بار که پی­گیر این سریال بودم، با دید دیگری به آن می­نگریستم. می­دیدم که چه ظرافت­ها و چه نکات دقیقی در راستای تربیت کودکان در این سریال رعایت شده. جایگاه پدر و مادر در خانه کاملا مشخص و در عین حال منطقی بود. مسئولیت کار خانه از آن مادر و دختر خود، و مسئولیت کار بیرون هم از آن پدر و پسرش بود. هر چند که در کارهای مشورت می­کردند، اما در نهایت در کار خانه خانم بود که حرف نهایی را می­زد، و در کار بیرون هم آقا حرف آخر و  نظرنهایی را ارائه می­کرد. همه­ی اعضای خانواده هم به این نظر نهایی بادید احترام می­نگریستند.

بچه­ها در عین شیطنت و بازی گوشی خود، از پدر و مادر حرف شنوی داشتند و احترام آن­ها را رعایت می­کردند تا جایی که هیچ سخن زشتی در مورد پدر و مادر، از آن­ها شنیده نشد. هر کدام از اعضای خانواده در قبال یکدیگر خود را مسئول می­دانستند، و سعی می­کردند مسئولیت خود را به خوبی انجام دهند و در عین حال کمک خوبی برای دیگران هم باشند. 

امید به لطف خداوند، تسلیم نشدن در برابر مشکلات زندگی، و شور و نشاط، از دیگر امتیازات این سریال بود.  

انسان دوستی و محبت صادقانه به هم نوع هم از آموزه­های دیگر این سریال بود.

این سریال در عین حالی که قوه­ی تخیّل کودکان را تقویت می­کرد، آن­ها را از زندگی واقعی دور نمی­ساخت و آموزه­های آن دقیقا هم­سو با زندگی واقعی بود که کمک فراوانی در مسیر تجربه­آموزی کودکان و آشنایی به طبیعت و آداب زندگی داشت.

وقتی سریال را می­دیدم با خود می­اندیشیدم که ابزارهای آموزشی امروز برای کودکان چه پیام­هایی دارند؟! فیلم­ها، سریال­ها، و بازی­های کامپیوتری چه هدفی از اهداف تربیتی کودکان ما را دنبال می­کنند و بچه­های ما را در چه فضایی قرار می­دهند؟! آیا احترام به والدین در آموزه­های دیداری و شنیداری تقویت می­شوند یا این­که جای خود را به طلب­کاری و گنده­گویی در برابر والدین سپرده است؟! آیا بچه­های ما در کنار این ابزارها میل انسان دوستی خود تقویت شده می­بینند یا این­که بر تکبر و خودخواهی آن­ها افزوده می­گردد؟! وقتی در بازی­های کامپیوتری به بچه­ها می­آموزند که به دیگران ضربه بزنید، خشونت بورزید، دیگران را بکشید تا امتیاز کسب کنید، آیا در چنین فضایی بویی از انسان دوستی و ایثارگری می­توان استشمام کرد؟! آیا کودکان ما در کنار این وسائل آموزشی تجربه­ی زندگی پیدا می­کنند و آماده­ی ورود به زندگی اجتماعی می­شوند؟! وقتی بیشتر فیلم­های امروزی، بچه­ها را از فضای واقعی دور و دورتر می­کنند و هیج ارتباطی با عالم واقعی برقرار نمی­کنند! وقتی فیلمها و سریال­های امروزی، عنوان تخیلی را یدک می­کشند، دیگر کودک نمی­تواند از این فیلم­ها پلی به زندگی واقعی بزند و دیده­ها و شنیده­های خود را در راستای زندگی خود به کار گیرد!  

تذکر: بنده با اصل خیال پردازی کودکان مخالفتی ندارم. خیال پردازی کمک می­کند تا کودک به تدریج به رشد و خلاقیت برسد و بتواند در زندگی واقعی حضوری مؤثرتر داشته باشد. با این عبارت خیال پردازی کودک امری گذرا و در مسیر رشد و تکامل فکری وی قرار دارد. فرو رفتن بیش از اندازه در چنین فضایی موجب می­شود تا کودک نتواند پذیرای واقعیت­های عینی پیرامون خود باشد و با پناه بردن به فضای خیال از این واقعیت­ها فراری شود! هر چند که ما اصل خیال پردازی را برای کودکان لازم و متین می­دانیم، اما دامن زدن به آن و تشویق بیش از حدّ کودک به این کار را امری خطرناک و مشکل ساز می­دانیم.

بسم الله الرحمن الرحیم

بازدید کننده ی بزرگوار! جهت مطالعه ی بهتر و کامتر مطالب این وبلاگ می توانید به وب سایت :::هم اندیشی دینی::: مراجعه بفرمایید.

وقتی مادر متوجه انحراف رفتاری فرزند خود می­شود چه باید بکند؟

در چنین مواقعی مراقب باشید که خیال فرزند را از ناحیه­ی اقتدار پدری ایمن نکنید. اگر چنین کردید شکاف بزرگی در خانه ایجاد شده و بچه­ها با خیال راحت به کارهای زشت خود ادامه می­دهند. آنها می­بینند مادر از بیان مشکل آنها به پدر واهمه دارد به همین دلیل روز به روز جری تر شده و با سوء استفاده از عاطفه­ی مادری به کار زشت خود ادامه می­دهند.

روی همین اساس پدر و مادر در کار تربیت فرزند باید با یکدیگر هماهنگ باشند و چیزی را از یکدیگر مخفی نکنند.

یکی از مهمترین دلایل مادرها در بازگو نکردن مشکلات فرزندان به پدر، ترس از پرخاشگری بیش از حدّ او و بزرگتر شدن مشکل است. در این رابطه مناسب است که به توصیه­های ذیل عمل شود:   

1. مطرح کردن گام به گام مشکل. به عنوان مثال، اگر فرزندتان به وسیله­ی موبایل با نامحرم ارتباط دارد، ابتدا به همسرتان بگویید: «مدتی است که فرزندمان زیاد با موبایل بازی میکنه. می­ترسم خدای ناکرده خطری تهدیدش کنه». حین گفتن مطلب مراقب رفتار ایشان باشید. اگر طبیعی بود در گام دوم مقدار دیگری از مشکل را هم بگویید اما اگر دیدید که رفتار شوهر طبیعی نیست، بیان گام دوم را به زمان دیگری بسپارید.   

2. مطرح کردن مشکل تحت نظر یک کارشناس مذهبی.

3. مطرح کردن مشکل در شرایط مطلوب و با ادبیات مناسب. وقتی مرد در یک روز کاری سخت و یا یک روز گرم به خانه برمی­گردد، آمادگی لازم برای شنیدن اینگونه مطالب را ندارد، باید بگذارید ساعتی بگذرد و ایشان استراحت لازم را داشته باشد. بعد از استراحت می­توانید به تدریج مشکل را با ایشان مطرح نمایید.  

4. متذکر کردن شوهر در مورد پیامدهای برخوردهای نامناسب قبلی.  

5. ارائه­ی راهکار مناسب. یکی از علل پرخاشگری، احساس عجز نسبت به حل مشکل است؛ لذا معمول افراد خیلی سریع برخورد فیزیکی را انتخاب می­کنند. برای حل این مشکل ابتدا با یک مشاور مجرّب دینی صحبت کرده و راه­کار مناسبی را بدست آورید. بعد هنگام طرح مشکل راه­کار مناسب را به شوهر ارائه دهید تا فضایی دیگر برای ایشان ایجاد کرده باشید.  

6. خانم احساسان شوهر را درک کند تا مرد احساس تنهایی نکند و در نتیجه عصبی نشود. وقتی که مرد به طور طبیعی غیرتی می­شود شما نباید با بیان الفاظی که دال بر بی اهمیت بودن کار فرزندتان است او را تنها بگذارید. در چنین حالتی مرد به جای آنکه شما را همراه خود ببیند، گمان می­کند شما در تقابل با او بوده و به عمق مشکل واقف نشده­اید. روی همین اساس دیگر به حرفهای شما اهمیتی نداده و در صدد برمی­آید تا به شخصه مشکل را حل کند. 

7. سعی کنید هنگام مطرح کردن مشکل، فرزندتان در منزل نباشد تا در این فرصت زمانی پدر بیشتر فکر کرده و از حالت هیجان و پرخاشگری خارج شود.

ذکر دو نکته

1. حدود هفتاد درصد از کار تربیتی فرزند به عهده­ی مادر است و بقیه به عهده­ی پدر. مادر با عاطفه­ی خود و پدر با اقتدارش سکان دار کشتی خانوده هستند. اما توجه داشته باشیم که اگر اقتدار پدری در کار نباشد این هفتاد درصد از سهم تربیتی مادر هم بی­اثر خواهد بود.

2. اگر فرزندتان خودش مشکل را با شما مطرح کرده و از این که پدر با خبر شود شرم دارد. سعی کنید این موضوع را به عنوان رازی بین خود و فرزندتان حفظ کنید. این کار موجب می­شود تا فرزندتان به شما اطمینان داشته باشد و به پنهان کاری روی نیاورد. منتهی تا وقتی که مطمئن باشید خودتان به تنهایی ـ بدون مشورت با همسر ـ از عهده­ی حل مشکل بیرون می­آیید. اما اگر دیدید که فرزند شما دست از مشکل خود برنمی­دارد و از این که مطمئن است شما موضوع را با پدرش در میان نمی­گذارید سوء استفاده می­کند باید به گونه­ای صحیح پدر را از اصل موضوع مطلع سازید.

لازم به ذکر است که باید قبل از اطلاع یک بار به فرزندتان هشدار دهید و به او مهلت دهید که دست از کار خود بکشد. اگر دیدید دست بردار نیست بدونه هیچ گونه اغماضی موضوع را با همسرتان مطرح نمایید.      

ادامه دارد . . .

بسم الله الرحمن الرحیم

بازدید کننده ی بزرگوار! جهت مطالعه ی بهتر و کامتر مطالب این وبلاگ می توانید به وب سایت :::هم اندیشی دینی::: مراجعه بفرمایید.

کودکی که حرف رکیک می­زند!

سؤال: پسری پنج ساله دارم که حرف زشتی را یاد گرفته و مدام آن را تکرار می­کند. این کار کودک موجب شرمندگی ما شده لذا از ترس اینکه مقابل فامیل چنین حرفی را تکرار کند، مدتی است که با اقوام رفت و آمد نمی­کنیم. به نظر شما چه کار کنیم؟

سلام بر شما / شما باید مراقب باشید که نسبت به این حرف کودکتان حساسیت بیش از اندازه به خرج ندهید. کودک شما در واقع چیزی از زشتی و قبح این کار نمی­داند و فقط از روی عادت است که چنین لفظی را بر زبان جاری می­کند. حال اگر بخواهید بیش از اندازه حساسیت نشان دهید از روی شیطنت هم که شده دوست دارد گاهی اوقات این لفظ را به کار گیرد تا شما را متوجه خود کند.

برای این منظور به امور ذیل توجه فرمایید:

توجه به کودک: ممکن است مورد توجه کافی اطرافیان خود قرار نگرفته. به عنوان مثال ممکن است ایشان خواهر یا برادر کوچکتری پیدا کرده و به خاطر توجه افراد خانواده به او خود را در انزوا می­بیند. چنین کودکانی با کارهای مختلف ـ ولو کارهای غیر متعارف ـ در صدد هستند تا توجه اطرافیان را به خود جلب کنند. پس به او و نیازهایش توجه کافی داشته و نگذارید بیش از این در تنهایی بماند.   

محبت به کودک: کودک خود را دوست داشته باشید و دست نوازش خود را بر سر او بکشید. سعی کنید وقت خود را طوری تنظیم کنید که بتوانید مقداری از روز را در بازی کردن با کودک خود سپری نمایید.  

روش تغافل: در این روش به جای آنکه مدام به کودکتان بگویید این کار بد است و نباید چنین لفظی را به کار گیرد سعی کنید ذهن او را متوجه لفظ یا کار دیگری کنید تا این کلمه را به کار نبرد.     

تذکر آرام و منطقی: به جای آنکه با کودکتان به شدتن رفتار کنید و او را بدون علت حساس نمایید. به آرامی و بدون دست پاچگی به او بگویید عزیزم! این حرفی که شما می­زنید مال بچه­های خوب نیست. وقتی اینجوری بگی خدا دوستت نداره و بابا و مامان هم ناراحت مشن. حالا بهتر نیست که دیگه از این حرفا نزنی؟!  

روش جایگزین: ممکن است کودک شما عادت کرده باشد که در شرایط خاص مثلا هنگامی که هیجانی شده این فظ را به کار گیرد. در این صورت می­توانید از لظ جایگزین استفاده کنید. مثلا کودک شما دوست دارد هنگام دیدن صحنه­ی گل زدن فوتبال به نوعی هیجان و احساسات خود را نشان دهد. در این صورت به جای آنکه صرفا به او بگویید چنین حرفی را نزند. می­توانید کنار او بنشینید و وقتی آن فضای هیجانی پیش آمد، شما هم با حالت هیجان، لفظ دیگری به کار گیرید. کودک شما وقتی می­بیند پدر و مادر با او هماهنگ هستند و لفظ خاصی و در عین حال جالبی را به کار می­برند خود به خود دست از لفظ خود برمی­دارد و لفظ مورد نظر شما را به کار می­گیرد.    

 بسم الله الرحمن الرحیم

بازدید کننده ی بزرگوار! جهت مطالعه ی بهتر و کامتر مطالب این وبلاگ می توانید به وب سایت :::هم اندیشی دینی::: مراجعه بفرمایید.

سؤال: مدتی است که پسر هفت ساله­ام از خانه دزدی می­کند. به نظر شما با او چگونه رفتار کنم؟

ابتدا خدمتتان عرض کنیم که اگر بچه­ها در این سن سر جیب پدر یا مادر می­روند، نمی­توان به این کار عنوان دزدی داد. چرا که کودک تلقی صحیحی از میزان زشتی این کار ندارد و گمان می­کند این کار همانند میوه­ای است که یواشکی از یخچال برمی­دارد و میل می­کند. حال اگر شما کودک خود را دزد خطاب کنید، عزت نفس او را از بین برده و موجب شده­اید که در واقع به سمت و سوی کارهای ناپسند گرایش پیدا کند.

این کار بچه­ها علت­های مختلفی دارد که بنده دو مورد از مهمترین علت­های آن را خدمتتان عرض می­کنم.  

1. ممکن است شما پول توجیبی خوبی به کودکتان نمی­دهید. کودک شما دوست دارد در جیب خود پول داشته باشد و در مغازه خوراکی مورد نظر خود را انتخاب کرده و خرید نماید. او می­بیند دوستانش به راحتی خرید می­کنند ولی خودش به علت بی پولی یا کم پولی توان انجام چنین کاری را ندارد لذا به عنوان اوّلین گزینه متوجه پولهای والدین خود می­شود. به همین دلیل ضروری است که مقدار همیشه پول توجیبی مناسبی به کودکان بدهید. حتی اگر خودتان برای او خوراکی تهیه می­کنید توجه داشته باشید که این خوراکی­ها نمی­تواند جایگزین مناسبی برای پاسخگویی به لذت انتخاب و خرید در کودک شما شود.

2. علت دیگر این کار، اضطراب و نگرانی کودک است. اگر فضای زندگی کودک فضای مناسبی نباشد، اگر مدام او را تحقیر و سرزنش کنیم، اگر به جای محبت و نوازش، ترس و نگرانی را در ذهن کودک ایجاد کنیم، در این صورت عزت نفس کودک خود را زیر سؤال برده و باعث شده­ایم که به سمت و سوی هر نوع بدی کشیده شود. چنین کودکی برای این­که آرامش را در زندگی خود ببیند با برداشتن پول از جیب والدین، به خریدهای نجومی پناه می­برد. لذا باید فضایی توأم با تکریم و محبت برای کودکانمان آماده کنیم و از کشیدن دست نوازش بر سر آنها دریغ نکنیم.

 تذکر: درست است که نباید به کودک عنوان دزد داد، اما توجه داشته باشیم که هرگز نسبت به نسبت به این کار کودکامان بی تفاوت باشیم. به نوعی کودک را متوجه زشتی این کارش نماییم و به او بگویید: این کار، کار پسندیده­ای نیست و در شأن شما نیست که چنین کاری انجام دهید. به او بگویید: شما پسر خیلی خوبی هستید و هرگز انتظار نداشتم چنین کاری انجام دهید. اما به هر حال اشکالی ندارد. چون می­دانم شیطان تو را فریب داده و شما اهل این کارها نیستید.

بسم الله الرحمن الرحیم

بازدید کننده ی بزرگوار! جهت مطالعه ی بهتر و کامتر مطالب این وبلاگ می توانید به وب سایت :::هم اندیشی دینی::: مراجعه بفرمایید.

سؤال: دخترم کلاس هفت ساله­ام، رفیقی دارد که دوست هم مدرسه­ای و هم آپارتمانی اوست. این دختر هفت ساله که در خانه ماهواره دارند، حرفها و صحنه­های بدی برای دخترم تعریف می­کند. حرفهایی که اصلا در حد یک دختر 15 ساله هم نیست تا چه رسد به دختر هفت ساله! دخترم به شدت شیفته­ی اوست و دوست دارد بیشتر وقت خود را با او سپری کند.

خواهرم! این نوع خانواده­ها سنخیتی با شما ندارند و شما باید تا حد امکان از آن­ها دور باشید. در خانواده­ای که به راحتی اجازه می­دهند کودکشان هر صحنه­ای را ببیند و به راحتی نزد او از مسائل خاصی صحبت می­شود جایی از اخلاق وجود ندارد. لذا در صدد باشید که رابطه­ی دختر خود را با آن دختر قطع کنید.

سؤال: در آپارتمان ما بجز این دختر دختر دیگری نیست که فرزندم بتواند با او بازی کند.

در این رابطه راه­کارهای ذیل پیشنهاد می­شود:

1.        فضای خانه را جذاب کنید تا کودکتان احساس کند که می­تواند تنهایی هم بازی کند.

2.        خودتان با کودک هم بازی شوید.

3.        هفته­ای چند بار او را به پارک ببرید تا با دیگران مشغول بازی شود.

4.        هیچ کس برای کودک شما، همانند هم سن و سالان او نیست. لذا در صدد باشید در میان اقوام و همسایه­های اطراف دوست مناسبی برای او پیدا کنید.   

تذکر: دختر شما علاقه­ی زیادی به دوست قبلی خود دارد بنابراین اگر احساس کند که با آوردن دوست جدید بنا دارید دوست قبلی را از او بگیرید، ممکن است واکنش نشان داده و با او انس نگیرد. بنابراین بدون این که چنین مطلبی به کودک گفته شود و بدون این که دوست جدید را با دوست قبلی او مقایسه کنید، صرفا بگذارید با هم بازی کنند. آن­ها به تدریج در حین بازی به تدریج با هم انس می­گیرند و دوست خوبی برای یکدیگر می­شوند.  

بسم الله الرحمن الرحیم

بازدید کننده ی بزرگوار! جهت مطالعه ی بهتر و کامتر مطالب این وبلاگ می توانید به وب سایت :::هم اندیشی دینی::: مراجعه بفرمایید.

سؤال: دو تا بچه­ ی دو قلو دارم که دوساله هستند. یکی از آن­ها مدام دیگری را کتک می­زند و موهایش را می­کشد. به نظر شما چگونه جلو این کار را بگیرم؟   

جواب: بچه­ها در این سن تا حدود چهار سالگی نوعی خودخواهی دارند و چیزی از بازی مشارکتی بلد نیستند. شما باید مراقب باشید که هنگام دعوا میان آن­ها قرار نگرفته و با قضاوت کردن، حساسیت بچه­ها را نسبت به یکدیگر افزایش ندهید. سعی کنید خودتان در بازی بچه­ها مشارکت داشته و به آن­ها بیاموزید که چگونه با یکدیگر بازی کنند. سعی کنید آن­ها را به محیط شادتری ببرید و بگذارید در آن محیط بازی کنند. همچنین هنگامی که بچه­ها با یکدیگر دعوا کردند می­توانید از روش تغافل استفاده کنید. در این روش حواس آن­ها را متوجه کار دیگری کرده و از مشکل قبلی منصرف می­کنید.